Sakarya Hendek’teki havai fişek fabrikasında meydana gelen patlamada 4 kişi hayatını kaybederken, 3 kişi hale aranıyor, 114 de yaralı var. Uzmanlar, patlayıcıların depolama sistemlerinin doğru yapılmadığını belirterek, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2012’de kabul edilen yönetmeliği yürürlüğe koymaması nedeniyle tehlikeli madde bulunan tesislerin denetlenemediğini gündeme getirdi.
Sakarya’nın Hendek ilçesinde Yukarıçalıca mevkiinde bulunan 160 dönümlük bir arazide kurulu Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda büyük bir patlama meydana geldi. Patlama sesi yaklaşık 50 kilometre uzaklıktaki kentin birçok noktasından duyuldu. Gün boyu süren havai fişek patlamalarıyla yayılan yangın nedeniyle patlayıcıların depolandığı 15 bina harabeye döndü.
Olay yerinde incelemelerde bulunan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “7 kişilik kaybımız var, 4’ü vefat. 3’ünün arama çalışmaları sürüyor. Bu fabrikada çalışanlar listesine göre tespit ettiğimiz. Bazen misafir olarak bulunma, dışarıdan gelme olabilir” dedi.
Mart ayında bu fabrika ile ilgili bir denetim gerçekleştirildiğini söyleyen Soylu “Bu yerlerle ilgili denetimler sıklıkla yapılmaktadır. Bununla ilgili bir prosedürü vardır. Bu aksamaksızın devam eder” dedi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca toplam 114 kişinin yaralandığını açıkladı. Koca, “92 kişi taburcu edildi. Şu an 22 kişinin tedavileri devam ediyor. 20 kişinin işe gelmediğini, 15-20 kişinin sahadan erken dönemde ayrıldığını biliyoruz” diye konuştu.
Fabrikada 186 çalışanın olduğunun tespit edildiği söyleyen Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ise, “Ziyaretçiler olabilir. O ziyaretçilerin kimliklerini tespit etmeye çalışıyoruz. Fabrikada senelik rutin denetimlerimiz var” şeklinde konuştu. CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç ise patlamanın ardından yaptığı ilk açıklamada 58 kişinin içeride olduğu bilgisini aldıklarını öne sürdü.
Patlamayı Cumhuriyet gazetesine yorumlayan uzmanlar, patlamaya giden ihmalleri sıraladı. Patlayıcıların depolama sistemlerinin doğru yapılmadığını belirten uzmanlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2012’de kabul edilen yönetmeliği yürürlüğe koymaması nedeniyle tehlikeli madde bulunan tesislerin denetlenemediğini gündeme getirdi.
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Başkanı Ali Uğurlu, “Büyük endüstriyel kazaların kontrolü hakkında 31 Temmuz 2012 tarihli yönetmelik var. 2012’den beri bu yönetmelik hiçbir şekilde yürürlüğe konmamıştır, her yıl bir gerekçe gösterilmeden ertelenmiştir. 2013’te, 2014’te, 2016’da en son 2019’da iptal edildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na göre bu tesisler kendi kendilerini denetliyorlar. Türkiye’de binlerce tehlikeli işletme var. Yetmezmiş gibi bir de kendilerini tehlikeli tesis kapsamına almıyorlar. Bakanlık hiçbir zaman bu tesisleri denetlemiyor,”dedi.
TMMOB Kocaeli İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Murat Kürekçi ise bu konuda şunları söyledi:
” İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, buraya kimyasal maddeleri söndüren özel 15 ekip gönderdi. Çünkü burada böyle bir ekip yok. Patlamadan kaynaklı çevrede ciddi bir gaz kokusu var. Hava durumuyla beraber bu gaz geniş bir alana yayılmış durumda. Bu yüzden fabrikaya yakın yerlerde yaşayan insanların bir süre dışarıya çıkmaması ve pencerelerini kapatması gerekiyor. Böyle tehlikeli maddeyi üreten bir fabrikanın depolama sistemi doğru bir şekilde yapılmamıştır. Havai fişekler bu şekilde depolanamaz. Şartlar hiç uygun değil. Depolar birbirine çok yakın olduğu için yangın çok hızlı yayılabiliyor. Depolar birbirine uzak olsaydı patlama bu kadar büyümeden kontrol altına alınabilirdi.”
Afat uzmanı DR. Kubilay Kaptan ise ” Bu tür fabrikaların inşaatının patlamalara ve yangınlara dayanıklı şekilde tasarlanması gerekir” diyerek sözlerine şöyle devam etti:
“Katkı malzemelerinin patlamaması için fabrika içinde uluslararası standartlara bağlı önlemlerin alınması gerekir. Yangın çıktığı sırada ise ilk müdahale fabrika içinde olacak şekilde yapılmalı. Bu tür yangınları dışarıdan söndürmek çok zordur. Bu konuda çalışan işçiler de bilgi sahibi olmalı, bu durumlara karşı hazırlıklı olunmalı ve defalarca tatbikatlar yapılmış olmalı. Depolanan malzeme çok fazla. Depoda 110 ton malzeme var. Bu tür malzemeler için yarım ton, bir ton bile fazla. Barut içeren malzemelerin depolandığı yerlerin son derece kuru ve soğuk olması gerekiyor.”
Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı Başkanı Taner Kaboğlu, ise “Bu tür fabrikalarda patlayıcı maddelerin bulundurulma miktarlarıyla ilgili sınırlar var. Bu binalarda yangına dayanıklı duvarlar olmalı. Patlayıcı maddelerin bulundurulduğu alanlarda oksijen kesilmeli. Yangın çıkar çıkmaz anında müdahale edilmesini sağlayan tedbirler olmalı. O anda müdahale edilmezse dışarıdan söndürülmesi çok zor. Patlayıcı madde tamamen ortadan kalkana kadar yangın riski var. Orada çalışanlar arasında da acil eylem planının olması gerekli” dedi
