Gelir-gider eşitsizliğinin yüksek olduğu Türkiye’de Kürt illerindeki yoksulluk ve işsizlik ön plana çıkıyor. Türkiye’de işsiz sayısı 4 milyon 396 bin iken Kürt kentleri işsizliğin en yoğun olduğu yerlerin başında geliyor.
GSYH’DE KÜRT İLLERİ SON SIRADA
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) İl Bazında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerine göre 81 il içinde Van, Ağrı, Muş, Bitlis, Hakkari gibi Kürt nüfusunun yoğunlukta olduğu iller son sıralarda yer alıyor. Hem il hem kişi başı GSYH’de Kürt illerinin son sıralarda olduğu görülüyor.
İl düzeyinde GSYH hesaplamalarında son üç sırada 3 milyar 289 milyon lira ile Dersim, 613 milyon lira ile Ardahan ve 2 milyar 250 milyon lira ile Bayburt yer alıyor. İl düzeyinde kişi başına GSYH hesaplamalarında ise 16 bin 194 lira ile Urfa, 16 bin 68 lira ile Van ve 15 bin 121 lira ile Ağrı son üç sırada.
Bu şehirleri ise Muş, Bitlis, Hakkari, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt gibi kentler takip ediyor.
Verilere göre il bazında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da (GSYH) en yüksek paya sahip olan üç kent ise İstanbul, Ankara ve İzmir. Bu üç kent 2018’de toplam GSYH’nin yüzde 46,2’sini oluşturdu.
NEDENİ YASAK VE AMBARGOLAR
Bölgede sınır ticareti, yayla ve meraların yasaklanması işsizliğin ve yoksulluğun yükselme nedenlerinden. Yayla ve meraların yasaklanmasıyla geçimini hayvancılıkla sağlayan on binlerce insan hayvancılığı bırakmak zorunda kaldı.
Sınır kentleri olan Van, Hakkari, Ağrı, Iğdır, Şırnak gibi kentlerinin geçim kaynağı başında gelen sınır ticaretinin yasaklanması da işsizliği artırdı.
Yine bu kentlerde fabrikaların azlığı, yatırımların da daha çok karakol ve kalekol gibi savaş merkezli olması da işsizliği tırmandıran nedenlerden.
MECLİS’DE DE DİKKAT ÇEKİLDİ
HDP Milletvekili Meral Danış Beştaş, bu kentlerden biri olan Siirt’te ekonomik kriz nedeniyle bin 664 esnafın kepenk kapattığını, destek verilmemesi durumunda esnaf sayısının daha da düşeceği uyarısında bulunmuştu.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu da önceki günlerde partisinin Meclis grup toplantısında yaptığı konuşmada Kürt kentlerindeki sanayide ciddi bir gerileme olduğuna işaret edip, “Van iş adamları dernek başkanı Şemsettin bey diyor ki, ’25 yıldır böyle bir kriz yaşamadık, çoğu iş yeri kapandı’” diye belirtmişti.
SON 1 YILDA HAKKARİ’DE 337 ESNAF KEPENK KAPATTI
Ekonomik kriz nedeniyle son bir yıl içinde 337 esnafın kepenk kapattığını kaydeden Hakkari Esnaf ve Sanatkarlar Birliği Başkanı Muharrem Tekin ise üç sınır kapısı bulunmasına rağmen kentte ithalat ve ihracatın yaptırılmadığını söylemişti.
