25 yaş altı ve 50 yaş üstü işçiler için getirilen 2 yıllık sözleşmeli çalışma sistemi, kıdem tazminatı, işsizlik maaşı gibi haklardan mahrum bırakacak.
TBMM Genel Kurulu’nda önümüzdeki hafta görüşmeleri başlayacak olan torba yasa teklifi ‘sıfır hakla’ çalışma modeli getiriyor. 25 yaş altı ve 50 yaş üstü işçiler için getirilen 2 yıllık sözleşmeli çalışma sistemi, kıdem tazminatı, işsizlik maaşı gibi haklardan mahrum bırakacak. İşçi sendikaları konfederasyonları tepkili: “Sosyal güvencesiz geçici işçi modelini yaygınlaştıracak bu düzenlemeyi sakıncalı buluyoruz”
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen ve gelecek hafta Genel Kurul’a gelmesi beklenen “İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”, çalışma hayatında köklü değişiklikler getiriyor. AKP hükümeti düzenlemeyle ‘sözleşmeli işçi’ modelini 25 yaş altı ve 50 yaş üstü için yaygınlaştıracak. Yasanın mevcut haliyle yürürlüğe girmesiyle patronlar, 30 gün sigorta yerine 10 günden az süreli sigortayla işçi çalıştırabilecek.
İŞSİZLİK MAAŞI DA YOK KIDEM DE
Belirli süreli sözleşme ile çalışma modelinde işverenler, uzun dönemli sigorta kolları primleri yatırmayacak. Bu durumda bir işçi ayda 20 gün, 25 gün, 27 gün de çalışmış olsa, her bir işveren açısından 10 günden az çalışma söz konusu olduğundan haklarını alamayacak. Türkiye’de ‘belirsiz süreli iş sözleşmesi’ esasına dayalı iş hukukuna göre, 30 gün üzerinden hesaplanan kıdem tazminatı, işsizlik maaşı, malullük aylığı gibi haklar bu çalışanlara verilmeyecek. Yine bu çalışma süreleri emeklilikte dikkate alınmayacak.
EYT’LİLERE ‘PRİM YATIRMA’ ŞARTI
AKP hükümeti ise yasa teklifinde emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için bir çözüm sunulduğunu savunuyor. Düzenlemeyle EYT’lilere geçici işçi olarak çalışıp prim yatırma şartı getiriliyor. 50 yaş üstündekiler sözleşmeli bir işe girip yaşı beklerken 5, 10, 15 gün gibi sürelerle sigorta yatıracak. Bu çalışanların da 25 yaş altında olduğu gibi kıdem ve ihbar tazminatı ile işsizlik maaşı hakları olmayacak. Emekliliği bekleyen milyonlarca kişi düşük ücretlerle çalışmak zorunda kalacak.
ÇALIŞANLAR ARASINDA AYRIM OLACAK
Milyonlarca işçi üyesi bulunan TÜRK-İŞ, HAK-İŞ ve DİSK düzenlemeye ortak yazılı açıklamayla tepki gösterdi. 25 yaş altı ve 50 yaş üstü çalışanların hiçbir şarta bağlı olmaksızın belirli süreli iş sözleşmesi ile (geçici işçi olarak) istihdam edilmesini eleştiren konfederasyonlar, “Yaşa bağlı olarak getirilen bu ayrım Anayasanın eşitlik ilkesine de aykırıdır. Kanun Teklifinde 25 yaş altında olup 10 günden az çalışma günü olan çalışanlara yönelik bir düzenleme yer almaktadır. Bu teklifle, 25 yaş altındaki işçilerin uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin ödemelerinin yapılması yükümlülüğü ortadan kaldırılmaktadır. Bu teklif çalışanların işsizlik, malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası, meslek hastalığı ve analık gibi hayati öneme sahip haklardan yararlanmasını ortadan kaldıracaktır.” görüşünde birleşti.
KAÇAK İŞÇİ İÇİN PATRONA 44 TL DESTEK
İşverenlere yeni teşvikler getiren yasa, kaçak işçi çalıştıranlara yönelik af içeriyor. Teklifin 8. maddesine göre, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmeksizin çalıştırdığı işçileri kayıt altına alan işverene geçmiş döneme ilişkin cezai yaptırım uygulanmayacak. İşçi kayıtlı olduktan sonra ise işverene günlük 44 lira prim desteği verilecek. Ancak işçi, kaçak çalıştırıldığı dönemdeki ücret dışı haklarını alamayacak.
