Pandora Papers'te belgelerinde Turgay Ciner, İnan Kıraç, Hüsnü Özyeğin, Fettah Tamince, Mehmet Ali Yalçındağ, Reha Muhtar gibi çok sayıda ismin vergi cennetinde şirketlerinin olduğu ortaya çıktı.
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) paylaştığı ve 117 ülkeden 600’den fazla gazetecinin incelediği 11 milyon 900 bini aşkın belge, dünya elitlerinin gizli offshore sırlarını ortaya çıkardı.
3 Ekim’den itibaren kamuoyuyla paylaşılmaya başlanan Pandora Papers sızıntıları, dünyanın dört bir yanından ülke liderleri, politikacı, iş insanı ve sanatçıların vergiden kaçınmak için kullandığı, Trident Trust, Alpha, Alcogal, Fidinam ve Asiaciti Trust’ın da aralarında olduğu 14 offshore hizmet sağlayıcısı ve hukuk firmasının belgelerinden oluşuyor.
DW Türkçe’den Pelin Ünker ve Serdar Vardar’ın incelediği belgelerde, Türkiye iş dünyasından Ahmet Çalık, Mehmet Cengiz, Rönesans Holding Kurucusu Ayşe Ilıcak ve Yıldırım Demirören’in eşi Hazan Revna Demirören ile kardeşi Fikret Tayfun Demirören, Turgay Ciner, bir dönem ekranların bilinen isimlerinden olan Reha Muhtar’ın yanı sıra son dönemin yeni zenginlerinden köklü holding sahiplerine, medyadan spor dünyasına kamuya mal olmuş önemli başka isimler de yer alıyor.
İş dünyasının, yerli sermaye vurgusunun öne çıktığı AKP döneminde uygulanan vergi teşvik politikalarına rağmen, offshore hizmetlerine ilgisi dikkat çekiyor. 1996-2020 yıllarını kapsayan şirket kayıtlarına göre, gayrimenkul ya da yat almak için offshore kullanan da var, nakit, hisse senedi ya da fonlara yatırım yapan da.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Pandora Papers’a göre Aydın Doğan’ın damadı ve Doğan Medya’nın eski CEO’su Mehmet Ali Yalçındağ da offshore hizmet sağlayıcı Trident Trust’ın müşterisi.
ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Türkiye’deki iş ortağı olan Yalçındağ, 2018’den bu yana Türkiye-ABD İş Konseyi Başkanlığı görevini yürütüyor. Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki ilk teması kuran isim olarak bilinen Yalçındağ, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu’na atanmıştı.
Trident Trust belgelerine göre, Mehmet Ali Yalçındağ, Britanya Virjin Adaları merkezli iki offshore şirketin tek sahibi iken bir şirkette de eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak görünüyor.
Yalçındağ’ın tek sahibi olduğu Glenview Estates Limited ve Fosetta Limited’in 2010-2017 yıllarına ait belgelerinde, her iki şirketin de İngiltere’de gayrimenkul satın almak için kullanıldığı görülüyor.
2010 yılında kurulan Fosetta üzerinden Brompton Road’da 3 milyon 486 bin 750 sterlin karşılığında bir daire ve 175 bin sterline bir park yeri satın alınıyor. Yalçındağ, satın almada Azeri Aliyev Ailesi’nin de avukatı olan Ramond Saul’u kullanıyor.
Glenview Estates Limited üzerinden de Knightsbridge’de OSH Restaurant’ın bulunduğu mülkü satın alan Yalçındağ, bu şirketin sermaye kaynağının Doğan Holding A.Ş.’den gelen gelirler ve kişisel serveti olduğunu belirtiyor.
Mehmet Ali Yalçındağ’ın eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak olduğu offshore şirketin ismi ise Taltos Developments Limited. Taltos Developments, 2012 yılında One Hyde Park’ta bir ev satın almak için kullanılıyor. Bu ev, Aralık 2018’de 27,5 milyon sterline satılıyor. Taltos ayrıca Kingsway’de 2014 yılında satın aldığı bir mağazaya sahip.
Şirketin sermaye kaynağı yine o dönem Doğan Holding A.Ş.’den gelen gelirler ve Yalçındağların kişisel serveti.
Doğan Holding, Arzuhan Doğan Yalçındağ ve Mehmet Ali Yalçındağ, DW Türkçe’nin konuyla ilgili sorularına yanıt vermedi.
TURGAY CİNER FRANSA’DA MALİKHANE ALDI
Belgelerde yer alan isimlerden bir diğeri olan Ciner Grubu’nun kurucusu Turgay Ciner, oğlu Atilla Ciner ile birlikte Fransa’nın Cannes şehrinin yakınında bulunan Antibes kasabasında bir malike almak için offshore’a başvuruyor. Ciner Ailesi, malikaneyi olabildiğince ucuza alabilmek ve vergisinden kaçınmak için 30 Eylül 2013’te Luxemburg merkezli Jane Andrée S.a.r.l adında bir firma alıyor.
Boulevard du Cap Caddesi’nde 17 bin 837 metrekarelik bir arazi üzerindeki Jane Andrée Villasının sahibi, Fransa’da kayıtlı SCI Jane Andrée firması. Şirketin bütün hisseleri ABD’nin düşük vergileriyle ünlü Delaware eyaletinde kayıtlı olan Mining Ventures firmasına ait. Bu firma 18 Temmuz 2014’te Cinerler’in gizli sahibi olduğu Jane Andrée S.a.r.l.’ye 24 milyon 200 bin euroya satılıyor. Böylece Ciner Ailesi belgelere göre 2010 yılından itibaren almak istedikleri malikaneye sonunda kavuşuyor.
Grubun farklı firmalarında hukuki danışmanlık ve yönetim kurulu üyeliği yapan Mehmet Ali Erdoğan, aile adına işlemlerle ilgileniyor.
Belgelerde, Ciner Ailesi’nin aldığı malikanenin 1937-1980 yılları arasında İran’daki Azerbeycan Türklerinin Kaçar boyundan gelen Kaçarlar devletinin kurucu hanedanı Ağa Han’ların prensesine ait olduğu belirtiliyor.
REHA MUHTARIN DA HESABI ÇIKTI
Vergi cennetlerinde tröstler üzerinden offshore şirket kuranlar Türkiye iş dünyasıyla sınırlı değil. Medya, sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş isimler de listede. Bir dönemin önde gelen sunucularından Reha Muhtar bu isimlerden biri. Belgelere göre Muhtar, Trident Trust üzerinden Black’s Group Holdings Limited isimli offshore şirketin sahibi.
FİBA HOLDİNG’İN KURUCUS HÜSNÜ ÖZYEĞİN DE PANDORA’DA
Forbes’ın 2021 listesinde 1 milyar 800 milyon dolarlık servetiyle dünyanın en zengin 1750’inci kişisi olan FİBA Grubu’nun kurucusu ve onursal başkanı Hüsnü Özyeğin de Pandora Papers’ta yerini aldı.
Hüsnü Özyeğin, 2019’da şirketlerinin yönetimini devrettiği kızı Ayşecan Özyeğin Oktay ve oğlu Murat Özyeğin ile birlikte Britanya Virjin Adaları merkezli Efit Investment Ltd adlı offshore şirketin sahibi.
İNAN KIRAÇ VE KIZI İPEK KIRAÇ’A AİT ŞİRKETLER VAR
Forbes’ın 2021 listesine göre 1 milyar 600 milyon dolar servetiyle dünyanın sayılı zenginlerinden biri olan İpek Kıraç ve babası İnan Kıraç da kurdukları offshore şirketlerle belgelerde yer alıyor.
Belgelere göre Morgan & Morgan Trust, Fidinam ve Alcogal gibi offshore hizmeti sunan farklı firmalarla çalışan İpek ve İnan Kıraç, Britanya Virjin Adaları merkezli Key Square Capital Partners Ltd ve Key Square Capital Partners II Ltd adlı iki şirkete sahip. Ocak 2011’de kurulan Key Square Capital Partners II Ltd Eylül 2017’de kapatılıyor. Mart 2009’da kurulan Key Square Capital Partners Ltd ise halen aktif. Kamuya açık kaynaklarda şirketler hakkında bilgiye rastlanmıyor.
OSMAN KAVALA’NIN ŞİRKETLERİNİN TEMSİLCİSİNİN İSMİ YER ALDI
Osman Kavala’nın şirketlerinin temsilcisi Zeki Türkkan, belgelere göre Britanya Virjin Adaları’nda kayıtlı Corner Invest Limited firmasının sahibi.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Medine’de görev yapan “Çöl Kaplanı” lakaplı Fahreddin Paşa’nın torunu olan Türkkan, belgelerde “Kavala Tobacco Yöneticisi” olduğunu belirtiyor.
Corner Invest Limited’in değeri, 2017’de 14 milyon ABD doları olarak kayıtlara geçerken,firmanın faaliyet bölgesinin Hollanda, faaliyet alanın ise teknoloji start-up’larına yatırım olduğu belirtiliyor. Firma aynı zamanda Hollanda ortaklığı bulunan ve teknoloji firmalarına yatırım yapan Golden Horn şirketinin de yüzde 10 ortağı.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Zeki Türkkan, offshore firmasının varlığını kabul ederken, firmayı kendi adına kurduğunu ve teyzesinin oğlu Osman Kavala’nın şirketle bir ilişkisi olmadığını belirtti. Türkkan, diğer ülkelerde hesap açma, kapama ve diğer işlemleri daha kolay yapma olanağı sağladığı için offshore firmasını kurduğunu ifade etti. Şirketin planlanan yatırımları yapmadığını söyleyen Türkkan, şirket hesabındaki meblağı da varlık barışı ile ülkeye geri getirdiğini aktardı. Zeki Türkkan firmanın bütün hesaplarıyla beraber tasfiye edildiğini söyledi.
ONUR ÖYMEN’İN OĞLU BURAK ÖYMEN’DE LİSTEDE
Pandora Papers belgelerinde bir dönem CHP Genel Başkan Yardımcılığı da yapan eski diplomat Onur Öymen’in oğlu Burak Öymen’in ismi de geçiyor.
2016 yılında yayınlanan Panama Papers sızıntıları, Burak Öymen’in 2008’de Seyşeller’de Carlisle Finance Ltd. adında bir firma kurduğunu göstermişti. Pandora Papers ise Öymen’in en az 10 firma kurduğunu gösteriyor.
Eski Turizm Bakanı Erol Yılmaz Akçal’ın eşi, kızı ve yeğenleri, dokuz şirketle Pandora Papers belgelerinde yer alıyor. Belgelere göre Erol Yılmaz Akçal’ın eşi Ayşe Ahu Akçal, kızı Banuhan Akçal, yeğenleri Ahmet Ümit Akçal ve Hasan Rıfat Uğur Akçal ile ilişkili offshore şirketler denizcilik faaliyeti yürütüyor. Adalet Partisi’nden üç dönem milletvekili seçilen Erol Yılmaz Akçal, 1971-1973 arasında Turizm Bakanı idi. Erol Yılmaz Akçal aynı zamanda eski Başbakan Mesut Yılmaz’ın kuzeni.
Ailenin belgelerde yer alan şirketlerinden dördü, sahip oldukları gemiler adına kurulurken, gemiler satılınca firmalar kapanıyor. Aile, 2011 yılında Alman DVB Bank’tan sahibi olduğu Troy Shipping Inc. adlı firmanın garantörlüğünde Anjelique D ve Vernoquie D adlı gemilerle alakalı 52 milyon dolar kredi çekiyor.
Firmanın belgelerde aktif olduğu gözlemlenen üç adet çatı firması bulunuyor: Troy Shipping Inc, Troy Ship Management Inc ve Alliance Shipping Enterprises Inc.
BORUSAN HOLDİNG’İN SAHİPLERİNİN OFFSHORE ŞİRKETİ VAR
Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ahmet Kocabıyık, eski eşi Ayşe Zeynep Kocabıyık, kız kardeşi Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeynep Hamedi de Britanya Virjin Adaları’nda offshore şirket kuran isimlerden.
Belgelere göre Ahmet ve Zeynep Kocabıyık, Alcogal firması aracılığıyla MIT Properties, Sutton Properties International Inc, Chelsea Properties International Inc ve Toro Properties Ltd adlı dört şirket kurarken Zeynep Hamedi, Turbest Enterprises Limited adlı şirketin sahibi görünüyor.
İKTİDARA YAKIN İSİMLERDEN FETTAH TAMİNCE’NİN DE ŞİRKETİ ÇIKTI
Panama Papers ve Paradise Papers ile Malta ve Britanya Virjin Adaları merkezli sekiz adet offshore şirketi olduğu ortaya çıkan Rixos Hotels Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince de yeni sızıntılarda öne çıkan isimlerden.
Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği’nin (TÜSİAD) eski başkanlarından Halis Komili ile ablası Ayşe Lütfiye Komili’nin de belgelerde adı geçiyor. Halis Komili, Britanya Virjin Adaları merkezli Viva Apartment Corp adlı şirketin sahibi. Bu şirket Riva Apartment Corp adlı New York merkezli bir şirketten hisse alıyor. Riva Apartment 1993’te Manhattan’da bulunan Metropolitan Tower Condominium’da daire almak için kullanılıyor. Belgelere göre Halis Komili, Global Logo Limited adlı başka bir offshore şirketin daha kurucusu.
Belgelere göre Kibar Holding Yönetim Kurulu Üyesi Aysun Kibar ise Alcogal firması üzerinden Seyşeller’de Dataline Corporation adlı bir şirket alıyor. Kibar, bu şirket aracılığıyla Londra’da bir ev satın alıyor.
DW Türkçe’ye konuşan Aysun Kibar, “satın alma öncesi veya sonrası şirketin herhangi bir ticari işlemi olmadığını ve sadece ev almak için kullanıldığını” belirtti.
Hattat Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Hattat ise Trident Trust firması üzerinden, Britanya Virjin Adaları merkezli Agway Supply Management and Investment Limited adlı bir offshore şirket kuruyor. Hattat, Beaudene Limited adlı başka bir offshore şirketten ise hisse alıyor. Belgelerde Agway ve Beaudene firmalarının kuruluş amacının endüstriyel yatırımlar yapmak olduğu belirtiliyor.
Gülermak AŞ’nin sahipleri Kemal Tahir Güleryüz ve annesi Vildan Güleryüz de Britanya Virjin Adaları’nda Fondeo Limited şirketi üzerinden bir yat satın alırken şirketin varlıklarının toplam değeri Gülermak AŞ’den gelen kar payı ve yatırımlarla 9 milyon 400 bin euroyu buluyor.
Britanya Virjin Adaları’nda Wesray International SA adlı bir offshore şirketi satın alan Esas Holding kurucularından Erhan Kamışlı da bu şirket üzerinden bir yat alıyor. Şirketin varlıklarının değerinin Esas Holding’den gelen maaş, yatırımlar ve temettülerle 4 milyon 570 bin euro olduğu belirtiliyor.
Belgelere göre Beşiktaş Kulübü Başkanı Ahmet Nur Çebi de eşi Berna Çebi ile birlikte, Mayıs 2010’da Trident Trust firması aracılığıyla Britanya Virjin Adaları merkezli Fredetta Worldwide Ltd ve Elasea Finance Ltd adlı iki offshore şirket kuruyor.
Fredetta’nın varlıkları 31 Mart 2016’da 18 bin 474 dolar olarak kayda geçiyor. Asıl sahiplerin ismini gizlemek için vekil hissedarların kullanıldığı şirket, Mayıs 2018’de kapatılıyor. Haziran 2011’de 3.5 milyon dolarlık varlığı olduğu görülen Elasea Finance üzerinden ise Londra Gatliff Road’da bir ev satın alınıyor.
