Koronavirüs pandemisiyle derinleşen yoksulluk, İstanbul’un birçok ilçesinde insanların temel ihtiyaçlardan dahi vazgeçmesine yol açıyor. En büyük hayali musluğundan suyu aksın da makine çalışsın diyen kadınlar da var, bebeğine mama veremediği için şekerli su veren de.
KRONOS – Derin Yoksulluk Ağı, Heinrich Böll Stiftung Derneği ve Açık Alan Derneği ortaklığında hazırlanan ‘Pandemi Döneminde Derin Yoksulluk ve Haklara Erişim Araştırması’, İstanbul’da katmerleşen yoksulluğu gözler önüne serdi.
Araştırma, Derin Yoksulluk Ağı’nın, saha görüşmeleri kapsamında dayanışma kampanyası ile desteklediği Ataşehir, Beyoğlu, Çekmeköy, Fatih, Şişli ve Ümraniye ilçeleri odakta olmak üzere Avcılar, Esenyurt, Üsküdar, Sancaktepe, Sultangazi ve Sultanbeyli ilçelerinden de toplam 103 katılımcı ile yapılan görüşmeleri kapsıyor. Araştırmaya göre bu ilçelerde pandeminin de etkisiyle onlarca aile yoksulluğun ağır koşulları altında eziliyor. İşte İstanbul’un göbeğinde yaşanan derin yoksulluk örnekleri:
“ÇÖPLERDEN DOĞRU DÜZGÜN BİR ŞEY ÇIKMIYOR ARTIK”
“Benim evde düzenli çalışanım olsa devletten niye yardım isteyim. Devlet bize erzak vereceğine iş imkanı sağlasın. Konfeksiyon olsa, iş alanları olsa çalışırlar. Çalışsalar devlete muhtaç olmazlar.” [Meltem, Beyoğlu]
“Doğru düzgün çöplerden bir şey çıkmıyor artık. Belediye topluyor zaten. Ee sana ne kalıyor? Bu sefer de geçimimizi sağlayamıyoruz. Çöpte hayat bitti artık. Eskiden çöpten giyim eşyası çıkıyordu, onları alıp giyiyoruz.” [Nursu, Çekmeköy]
“Bizim mesleğimiz elimizden gitti. Geri dönüşümler var artık bu işi de elimizden alacaklar.” [Yaznur, Ümraniye]
“Günlük iş bulunca onu yapıyor, inşaat işi olur, hamallık olur. O parayla faturaları denkleştirip ödüyoruz.” [Ruhşen, Beyoğlu]
“Ben çocuklara bakıyorum şimdi. Hiçbir gelirimiz yok, çöpten geçiniyoruz.” [Nur, Çekmeköy]
“Ben çocuklara bakıyordum çalışıyordum. Sonra pandemi başladı o zamandan beri işe gidemedim. Eylüle kadar da iş olmaz dediler, bekliyoruz bakalım inşallah olur, kimse temizlikçi de almak istemiyor şimdi şu dönemde. Ben mesela tüyapta temizlik görevlisi olarak da gidiyordum arada ama şimdi oralar da çalışmıyor ki.” [Pelin, Esenyurt]
“GÜNLÜK 40-50 LİRA MERDİVEN SAYISINA BAĞLI”
“Günlük 40-50 lira merdiven sayısına bağlı. Öyle öyle biriktirip gece de boncuklarla bilezik kolye yapıp satıyordum. pandemi girince evlere temizliğe çağırmaz oldular.” [Nurdan, Sultangazi]
“Evden çıkıyorum çocukları bırakıyorum, varsa param minibüsle yoksa 25-30 dakika yürüyerek aşağı mahalleye caddeye iniyorum mendil satmaya. Satabilirsem o gün eve yemeklik bir şeyler alıp dönüyorum, artık satamıyorum zaten virüs var korkuyor herkes. Eskiden yanımıza yanaşmıyorlardı şimdi iyice uzak duruyorlar.” [Firuze, Ataşehir]
“Eskiden Ali (eşi) kağıda, çöpe çıkınca biz o günün ekmeğini çıkarıyorduk. Şimdi hem çıkamadı hem aldığı para yarı yarıya düştü. E napıcan, şimdi bizim kuru ekmek bile bulamadığımız oldu” [Sevim, Çekmeköy]
YÜZDE 10 BARAKA/KONTEYNIRDA YAŞIYOR
-Görüşülen kişilerin yüzde 64’ü kirada otururken, yüzde 26’sı ev sahibi ya da oturduğu evde kira ödemiyor, yüzde 10’u ise baraka/konteyner ya da çadırda yaşıyor. Bu kişilere pandemi döneminde evlerini kaybetme riski yaşayıp yaşamadıklarını sorduğumuzda ise kirada yaşayan kişilerin yüzde 38’i yaşadığını söylüyor.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
-Hanede kaç kişi yaşadığına baktığımızda ise görüşme yaptığımız 103 haneden 38’inde evde 1-4 arası kişinin, 56’sında 5-8 arası kişinin, 9 hanede ise evde +8 kişinin yaşadığı ortaya çıkıyor.
-Görüşme yaptığımız hanelere düzenli giderlerini sorduğumuz zaman kiranın hanelerin yüzde 64’ü için, gıdanın hanelerin yüzde 99u için, bebek ihtiyaçlarının hanelerin yüzde 49’u için, fatura ödemelerinin hanelerin yüzde 93’ü için, kredi borcu/borçlarının ise yüzde 27’si için düzenli gider olduğu ortaya çıkıyor.
YÜZDE 7 HANEDE “ÇALIŞAN” YOK
-Görüşme yaptığımız hanelerdeki yetişkinlerin yüzde 18’i düzenli bir işe sahipken yüzde 64’ü günlük işlerde çalışıyor, geri kalan yüzde 18’i ise herhangi bir işte çalışmıyor.
-Görüşme yaptığımız hanelerden yüzde 6’sında hanede sadece çocuklar, yüzde 7’sinde ise yetişkinler ile birlikte çocuklar da çalışıyor. yüzde 8’inde sadece anne, yüzde 44’ünde sadece baba, yüzde 7’sinde ise hiç kimse çalışmıyor.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
-Görüştüğümüz hanelerden yüzde 67’sinde en az bir bireyin kronik hastalığı bulunuyor, bu hastaların yüzde 29’unu ise çocuklar oluşturuyor.
-Görüşme yapılan hanelerin yüzde 60’ı İBB veya ilçe belediyelerinden destek aldığını söylüyor. Bu oran STK’lardan veya kamu kurumlarından destek alanların oranından yüksek.
BELEDİYE VE KAYMAKAMLIKLARIN YARDIMLARIYLA GEÇİNİYORLAR
-Derinlemesine görüşmelerde yerel yönetimlerden alınan desteklerin içerikleri sorulduğunda ailelerin en fazla İBB tarafından ayda bir verilen gıda kartından yararlandıkları, bir kısmının çocuklar için kaymakamlık veya belediyeden süt desteği aldığı, ve çoğu ailenin kömür desteğinden faydalandığı görülüyor. Yerel yönetimlerden alınan bazı desteklerin tek seferlik veya sıklığının düşük olduğu ortaya çıkıyor. Bunun yanında aileler, verilen desteklerin ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz olduğunu belirtiyorlar.
-Görüşmeler esnasında temiz içme suyuna ne derece ulaşabildiklerini sorduğumuzda yüzde 39’u ulaşamadığını söylüyor. Pandemi sürecinde temiz suya erişimde bir değişim olup olmadığını sorduğumuzda ise %yüzde 6 pandemi sürecinde temiz içme suyuna erişemediğini söylüyor.
-Görüştüğümüz hanelerin yalnızca %20si genel sağlık sigortasından faydalanabiliyor. Hanelerin %67sinde kronik rahatsızlığı olan en az bir kişi varken bunların %37sini çocuklar oluşturuyor.
