Koronavirüs nedeniyle bir süredir kapalı olan pek çok müze gibi İstanbul Modern Sanat Müzesi de arşivini çevrimiçi etkinliklerle sanatseverlerle paylaşmaya devam ediyor.Müze son olarak 2017’de Stockholm’de hayatını kaybeden fotoğraf sanatçısı Lütfi Özkök’ün “Portreler” fotoğraf sergisi sanal tur olarak erişime açtı.
Sergi, yazar ve sanatçı portreleri ile uluslararası alanda tanınan fotoğraf sanatçısı Lütfi Özkök’ün 1950’li yıllardan itibaren edebiyat ve sanata yön veren 80 ismin fotoğrafına yer veriyor. “Lütfi Özkök: Portreler” sergisi, bir döneme tanıklık ederken, izleyiciyi portre fotoğrafının sunduğu anlamlar üzerine düşünmeye de davet ediyor. Sanal turda fotoğraflara, Lütfi Özkök’ün hayatına dair bir belgesel, sergi metinleri, ses kayıtları, belge ve görseller eşlik ediyor.
Sanal turda serginin küratörü Demet Yıldız, sanatçının hayatına ve çalışmalarına odaklanan Osman İkiz’in Rüzgârların Yolunda ile Nilgün Uzun Uluocak’ın editörlüğünü yaptığı Portreler ve Türk Edebiyatına Dönemsel Bakış adlı kitaplardan alıntıları seslendiriyor.
Özkök’ün torunu Anna Juhlin’in Stockholm Tempo Belgesel Film Festivali’nde genç yönetmenler dalında birincilik kazandığı ve dedesinin yaşamını anlatan Fil Gibi Evdeki Şair (Poeten i Elefanthuset) adlı 2010 tarihli belgesel film de sanal turda izleyiciyle buluşuyor.
Samuel Beckett, Fotoğraf: Lütfi Özkök, 1966, Paris (İstanbul Modren Sanat Müzesi Fotoğraf Koleksiyonu)
ŞAİR FOTOĞRAFÇI, FOTOĞRAFÇI ŞAİR
Lütfi Özkök’ün aynı zamanda şair olması, edebiyat ve sanat dünyasını yakından takip etmesi ve öznelerini portrelemeye başlamadan önce onlarla diyaloğa girmesi objektifine yansır. Sergide yer alan Nâzım Hikmet, Samuel Beckett ve René Char gibi isimlerle uzun yıllar dostluğunu devam ettiren Özkök, bu isimlerin farklı zamanlarda portrelerini çekerek hayatlarındaki dönüşümün yüzlerine yansıyan kaydını tutmaya çalışır.
Nâzım Hikmet, Fotoğraf: Lütfi Özkök, 1959, Paris (İstanbul Modern Sanat Müzesi Fotoğraf Koleksiyonu)
ÜNLÜ NÂZIM PORTRESİNİ 1959’DA ÇEKTİ
1959’da Stockholm’de ilk kez fotoğraflarını çektiği Nâzım Hikmet’in belleklerde yerini alan ünlü portreleri bu dönemde çekilir. 1960 yılında Kopenhag’da Uluslararası Yazarlar Toplantısı’na katılan Özkök’ün portre arşivi katıldığı yazar konferanslarıyla zenginleşir. Özkök, Nâzım Hikmet ile 1962’de Floransa’daki Uluslararası Yazarlar Toplantısı’nda yeniden bir araya gelir ve portrelerini çeker.
“Lütfi Özkök: Portreler” sergisi sanal tur bağlantısı için tıklayın…
Lütfi Özkök 1923 yılında Feriköy’de doğdu. 1942 yılında arkadaşları Sabahattin Kudret Aksal, Fahir Onger ve İlhan Arakon ile birlikte Sokak dergisini çıkardı. 1943 yılında Viyana Üniversitesi’nde Germanistik öğrenimi gördüğü sırada savaş nedeniyle 1944’te Türkiye’ye döndü. Beş yıl sonra Fransa’da, Sorbonne’da okuduğu sırada sınıf arkadaşı İsveçli Anne-Marie Juhlin ile evlenerek, İsveç’e yerleşti. 1953 yılında Lasse Södeberg ile birlikte Ekmek ve Sevda (Brödet och Kärleken) adlı Türk Şairleri Antolojisini hazırladı. Antolojide Orhan Veli, Melih Cevdet Anday, Fazıl Hüsnü Dağlarca ve Oktay Rifat’ın şiirleri yer aldı.
Özkök, 1977 yılında İsveç Kraliyet Akademisi’nin Sanat Ödülü’nü kazandı. 1986 yılında Meksiko’da 37 ülkeden 207 yazar portresi sergisini düzenledi. Bundan bir yıl sonra, Beyoğlu Yapı ve Kredi Bankası Sanat Galerisi’nde 20’si Türk 100 yazar portresi sergisi açıldı. 1996 yılında İsveç Akademisi Ödülü’nü alan Lütfi Özkök’ün, 1998’de İstanbul Maçka Sanat Galerisi’nde “Çağdaş Yazar Portreleri” sergisi açıldı. Nobel ödüllerinin dağıtıldığı hafta Nobel Ödülü kazanan 30 yazarın portresi, İsveç Akademisi Kütüphanesi’nde sergilenmeye başladı. 2002 yılında İrlandalı-Fransız yazar Samuel Beckett ve Beat Kuşağı’nın efsanelerinden ABD’li William S. Burroughs’un portreleriyle Fnac Fotoğraf Koleksiyonu’nun sergilerine katılan Özkök, İsveç Hükümeti tarafından Illis Quorum Liyakat Madalyası ile onurlandırıldı. Lütfi Özkök 2009’da ise Avrupa Günü’nde İsveç’te Yılın Avrupalısı seçildi. 2010 yılında Nobel Müzesi’nde Nobel Ödülü kazanmış 35 yazarın portresinin yer aldığı sergisi açılan Lütfi Özkök, 2017’de, Stockholm’de hayatını kaybetti.
