Türkiye’de toplumsal belgeci fotoğraf üzerine yapılan ilk yüksek lisans ve doktora tezinin sahibi Merter Oral, ölümünün 16. yılında birtakım etkinliklerle anılıyor. Alanında önemli fotoğrafçılar yetiştiren Oral, birçok sergi de açmıştı. Oral, “Hasankeyf” ve “Gide Gide Fikret Otyam” gibi önemli belgesellere de imza atmıştı.
Merter Oral ünlü fotoğrafçı Ken Light ve öğrencisi Gülbin Özdamar Akarçay ile… FOTOĞRAFLAR: KEMAL CENGİZKAN
Türkiye’de fotoğraf üzerine akademik düzeyde ilk önemli çalışmalara imza atan, kurucu üyesi olduğu Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği (AFSAD) ve Eskişehir Fotoğraf Sanatı Derneği (EFSAD) ile Türkiye’de fotoğrafın gelişimine büyük katkılar sunan Merter Oral, ölümünün 16. yılında çeşitli etkinliklerle anılıyor. Bu etkinliklerden biri de öğrencisi de olan öğretim üyesi Gülbin Özdamar Akarçay öncülüğünde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü ve Eskişehir Fotoğraf Sanatı Derneği (EFSAD) organizasyonunda gerçekleştirildi. Alandan akademisyenlerin, arkadaşlarının ve öğrencilerinin katılımıyla gerçekleştirilen tematik oturumlarda Merter Oral’ın fotoğrafçılığı, fotoğraf sanatına katkıları konuşuldu, çektiği belgesellerin gösterimleri yapıldı. Etkinliklerde Melih Zafer Arıcan, Özcan Yurdalan, Kemal Cengizkan ve birçok önemli fotoğrafçı Oral’ın fotoğrafçılığını konuştu.
Ken Light, Fikret Otyam ve Merter Oral.
ÖĞRENCİLERİ MERTER ORAL’I ANLATTI
Merter Oral 27 Nisan-1 Mayıs 2021 tarihleri arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü ve (EFSAD) Eskişehir Fotoğraf Sanatı Derneği’nin birlikte düzenlemiş olduğu etkinlik ile anıldı.
Etkinliklerde Merter Oral’ın Belgesel Fotoğrafı Keşfi, AFSAD ve EFSAD dönemleri, Oral’ın fotoğraf anlayışına bakış, Merter Oral’ın kitaplarına bakmak, Anılarda Merter Oral gibi birçok önemli konu başlığında oral tartışıldı. Ayrıca Merter Oral’ın Ardından belgeselinin gösterimi gerçekleştirildi. Oral’ın imzasını taşıyan Hasankeyf ve Gide Gide Fikret Otyam belgesellerinin de gösterimleri yapıldı.
Etkinliğin önemli bir diğer başlığı ise “Fotoğraf Dünyasına Kazandırdıkları: Oral’ın Öğrencileri Konuşuyor” başlıklı panel oldu. Panelde Merter Oral’ın Türkiye fotoğraf dünyasına kazandırdığı isimlerden Yiğit Günel, Erhan Arık, Hüseyin Özdemir ve Erdem Çetintaş gibi isimler Oral’la anılarını paylaştı.
Oral, Türkiye’de toplumsal belgeci fotoğraf üzerine yapılan ilk yüksek lisans ve doktora tezinin de sahibiydi. Fikret Otyam fotoğrafları üzerine yaptığı tezi ile yurtiçi ve yurtdışında pek çok sempozyuma katılan ve tebliğler sunan Oral, fotoğrafla hem akademik hem de sanatsal olarak uğraşan az sayıdaki isimden biriydi.
MERTER ORAL KİMDİR
Merter Oral, 1955 İzmit doğumlu. Orta öğrenimini Kurtuluş Ortaokulu, Robert ve Yükseliş Liselerinde tamamladı. Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümünden mezun odlu (1981). Yüksek Lisansını Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde “Toplumsal Belgeci Fotoğraf ve Fikret Otyam Örneği” adlı teziyle tamamladı (1996). Doktora çalışmasını yine aynı Enstitüde “Weimar Cumhuriyeti’nden Günümüze Fotoğraf Ajanslarının Fotojurnalizme Katkıları” adlı çalışma ile tamamladı (2000). 1992 yılından vefat ettiği 2005 yılına kadar Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi ve diğer fakülte ve yüksek okullarda “temel fotoğrafçılık”, “reklam fotoğrafçılığı”, “fotoğraf tarihi”, “belgesel fotoğrafçılık”, “fotoğraf proje uygulama” dersleri verdi.
FOTOĞRAFLAR: MERTER ORAL
HALKEVİ’NDE BAŞLAYAN FOTOĞRAF YOLCULUĞU
Merter Oral, Fotoğrafçılığa 1975 yılında Ankara Çankaya Halkevinde katıldığı bir kursla başladı. Çankaya Halkevi ve Halkevleri Genel Merkezi’nde fotoğraf dersleri verdi. 1977 yılında Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği (AFSAD), 1995 yılında ise Eskişehir Fotoğraf Derneği (EFSAD) kurucu üyeleri arasında yer aldı. Bu derneklerde kurs hocalığı, atölye çalışmaları yürüttü. Oral, AFSAD tarafından yayınlanan ve Türkiye’nin ilk ciddi fotoğraf dergilerinden olan “Fotoğraf”ın editörlerindendi, bu dergide çok sayıda makalesi yayımlandı. Devlet Fotoğraf Yarışması dahil olmak üzere çok sayıda fotoğraf yarışmasında jüri üyesi olarak yer aldı. Çeşitli Üniversitelerden İletişim ve Güzel Sanatlar Fakültesi öğrencilerinin katıldığı “Anadolu Genç Fotoğrafçılar Buluşması” adlı etkinliğin ilkini 1996, ikincisini 1997 yılında düzenledi. Eskişehir Valiliğince yayımlanan Eskişehir kitabının fotoğraflanmasında yer aldı.
ÖĞRENCİLERİYLE ‘YOK OLMAYA YÜZ TUTAN’ HASANKEYF’İ BELGESELLEŞTİRDİ
Merter Oral, Öğrencileri ile birlikte 2000 yılı Haziran ayında Hasankeyf belgeselini gerçekleştirdi; yanı sıra bir video belgeselinin de yapım sorumluluğunu üstlendi. 1998 ve 1999 yıllarında Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından gerçekleştirilen “Rize Köprüleri” adlı sanat tarihi projesini fotoğrafladı. Fotoğraf Vakfı’nda “Belgesel Fotoğraf” konulu iki ay süren bir atölye çalışması gerçekleştirdi (2003) ve bu konuda bir seminer verdi. “Yirmi Sekiz Portre” isimli sergisini Aralık 2004’te, İstanbul’da Fotoğraf Vakfı’nda, “Zeytinlik 2004” isimli sergisini de Eskişehir ION Sanat Galerisinde açtı. Merter Oral, vefat etmende önce son olarak Fikret Otyam üzerine bir belgesel film çalışması üzerinde çalışıyordu.
KARMA FOTOĞRAF SERGİLERİ:
Yaşamak 1: Muradiye’den, Fransız Kültür Merkezi, Ankara, 1977, (Özcan Yurdalan ile birlikte)
Yaşamak 2: Selam Yaratana, Sakarya Caddesi, Çadır, Ankara, Ekim 1978, ( Özcan Yurdalan, Sevim Cengizkan, Kemal Cengizkan ile birlikte)
Türkiye’de Kadın, Ankara Alman Kültür Merkezi, Ekim 1979
Odunpazarı’nda 24 Saat, Haziran 1996
Bulutların Altında, Uygarlığın Ortasında, Eskişehir Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Ekim 1996
Anamur’a Merhaba, Anadolu Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Sergi Salonu, 2-16 Nisan 1997, (Aydın Kırmızı, Melih. Z. Arıcan ile birlikte)
Yaşayan Hasankeyf, Anadolu Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Sergi Salonu, Mayıs 2001
KİŞİSEL SERGİLER:
“28 Portre”, Fotoğraf Vakfı Galerisi, 20 Kasım-30 Aralık 2004, İstanbul
“Zeytinlik, Eylül 2004”, İON Sanat Evi, 15-30 Aralık 2004, Eskişehir
KÜRATÖRLÜK:
Otyam’ın Objektifinden, Fotoğraf Sergisi, Eskişehir Güzel Sanatlar Galerisi, Mart 1997
28 PORTRE SERGİSİ
Merter Oral’ın 1976’dan 2004’e kadar çektiği siyah/beyaz fotoğraflardan oluşan “YİRMİSEKİZ PORTRE”, 8 farklı karma sergiye katılan fotoğrafçının ilk kişisel fotoğraf sergisi olma özelliği taşıyordu. 29 yıllık fotoğraf birikiminin bir yansıması olan sergi, Merter Oral’ın toplumsal belgeci anlayışla çektiği fotoğraflardan oluşuyor.
