Sık sık büyüme formülünü değiştiren Türkiye İstatistik Kurumu'ndan (TÜİK) akabinde Merkez Bankası da dış borç hesaplarını değiştirdi. 1 yıl içinde ödenmesi gereken dış borç tutarı bir gecede 189 milyar dolardan 165 milyar dolara indi.
Merkez Bankası (TCMB) kısa vadeli dış borç verisinde revizyona gitti. Revizyonun etkisiyle mayısta 189 milyar dolar olarak ilan edilen 1 yıl içinde ödenecek dış borç haziranda 165 milyar dolara indi. Kısa vadeli dış borcun bir gecede yaklaşık 25 milyar dolar azalması iktisatçılar tarafından şaşkınlıkla karşılandı.
TCMB revizyona dair herhangi bir duyuruda bulunmazken, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükûmetine yakın çizgide yayın yapan ve “yandaş” diye nitelenen Sabah gazetesinde bir gün önce (18 Ağustos 2021) yayımlanan haberde “TCMB’nin hesaplarda revizyona gideceği ve dış borcun azalacağı” belirtilmişti.
TCMB yeni hesaplamada yabancıların uzun vadeli mevduatını kısa vadeli mevduat haricinde tutacak. Daha önce tüm mevduat kısa vadeli sayılıyordu. Ancak yabancının vadeyi bozup erken çıkmaya karar vermesi ihtimali kâğıt üzerindeki değişikliğin pratikte karşılığı olmayacağını gösteriyor.
BRÜT DÖVİZ REZERVLERİ YETMİYOR
TCMB’nin haziran sonunda brüt döviz rezervleri 98 milyar dolar seviyesindeydi. 165 milyar dolara inen kısa vadeli dış borca göre rezervin dış borç karşılama oranı yüzde 59 oldu. Düzeltme ile rezerv/kısa vadeli dış borç oranında yaklaşık 700 baz puan yukarı çıkarıldı.
Eski Merkez Bankası Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara söz konusu revizyonun döviz açığına çare olamayacağını belirtti: “Dış borç istatistiklerinde yapılan revizyon kısa vadeli dış borçları biraz düşürse de rezervlerimizin yetersiz olduğu gerçeğini değiştirmiyor.”
Türkiye’nin aynı ligde yer aldığı gelişmekte olan ülkelerde (akran) brüt döviz rezervleri kısa vadeli borçların çok üzerinde. Son borç makyajına rağmen Türkiye’nin döviz rezervleri 1 yıl içinde ödenmesi gereken 100 dolarlık borcun sadece 59 dolarını karşılamaya yetiyor.
KAMU BANKALARININ 5 MİLYAR DOLARA YAKIN BORCU VAR
165 milyar dolara inen kısa vadeli dış borç stokun 17,4 milyar dolarlık kısmını Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçları teşkil etti. Toplam stok içinde kamu bankaları yüzde 23, Merkez Bankası yüzde 16,4, özel bankaların ise yüzde 0,6 paya sahip.
