Birden fazla firmanın koronavirüs olumlu sonuç aldığını açıklamasıyla dünyada gözler aşının dağıtımına çevrildi. Düşük üretim kapasitesi, soğuk hava depolarının azlığı, yetersiz personel, aşıya karşı direnç gibi birçok ‘engel’ faktörü ise devletleri ve ilaç şirketlerini kara kara düşündürüyor.
ABD-Almanya, Çin, İngiltere-İsveç ve Rusya’da ilaç firmalarının geliştirdiği koronavirüs aşılarında olumlu sonuç elde ettiklerini açıklaması, bir yıldan fazladır salgınla boğuşan dünyada büyük umut yarattı. Ancak aşının nasıl dağıtılacağı, dünyadaki milyarlarca insana yetecek derecede üretilip üretilmeyeceği, üretilmiş aşının korunarak dağıtımı, aşıya karşı dünyada gelişen direnç ise cevabı yanıtsız konular olarak ortada duruyor.
Covid-19 aşısının önünde birden fazla engel bulunuyor. O engellerden ilki ise neredeyse 8 milyara varan dünya nüfusu karşısında aşının ‘düşük üretim kapasitesi’. Aşı firmaları ile laboratuvarlarının açıkladığına göre; aşının iki doz halinde alınmasıyla ancak tam bağışıklık kazanılabiliyor.
Bu durumda aşı üreticileri kapasitelerini ‘yarı yarıya’ planlamak zorunda.
İLK ENGEL ÜRETİM KAPASİTESİ
Örneğin; ABD-Alman BioNtech-Pfizer ortaklığı 2021’de 1,3 milyar doz aşı üretebileceğini açıkladı. Bu da ancak 650 milyon insanın aşı olabileceği anlamına geliyor. Benzer şekilde Oxford-İsveç ortaklığında geliştirilen AstraZeneca’nın aşısı için de 2021 yılında 3 milyar doz üretim öngörülüyor. 1,5 milyar insana iki doz halinde aşı yapılması ancak mümkün olabilir.
Euronews Türkçe’nin haberine göre Firmalar belirlenen hedef miktarda aşı üretse bile dünya nüfusuyla karşılaştırıldığında yapılanın ‘devede kulak’ kalacağı belirtiliyor. Tüm dünyaya yetecek sayıda aşının ise ancak ikinci üçüncü yılda mümkün olacağı belirtiliyor. INSEAD Ticaret Yüksek Okulu Strateji Profesörü Phanish Puranam, tüm dünyanın ihtiyaç duyduğu 10 milyar doza ulaşılabilmesi için en az 2 buçuk yıl gerektiğini savunuyor.
Yeni tip koronavirüs COVID-19 aşısı
İKİNCİ SORUN: YETERSİZ SOĞUK HAVA DEPOLARI
Aşıyla ilgili ikinci engel ise soğuk hava depoları. Bugüne kadar aşılar, 2 ila 8 derece arasındaki sıcaklıklarda korunabiliyordu. Ancak koronavirüs aşısı geliştiren ve dünyada büyük heyecan yaratan BioNtech-Pfizer ortaklığı, aşısının korunması için eksi 70 dereceye ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Bu özellikteki soğuk hava depoları ise ABD ve Avrupa’da bile çok zor bulunuyor. Bu sorunu aşmak amacıyla BioNTech, aşıların bozulmasını 2 hafta boyunca engelleyecek bir kutu üzerinde çalıştığını açıkladı. Buz kaplı kutuyla aşının istenilen yere gönderilmesi amaçlanıyor ama bu da aşıyla birlikte kutu üretimi ve dağıtımı sorununu da beraberinde getiriyor. BioNTech’in, istenilen tarzda kutu üretse bile saklanma süresinin az olması, aşının Avrupa ülkeleri dışındaki ülkelere ulaşma riskini arttırıyor.
Moderna ise aşısının eksi 8 derecelik, nispeten daha kolay bulunabilecek depolarda saklanabileceğini kaydediyor. Ancak Moderna’nın üretim kapasitesinin düşük olması nedeniyle aşının, ilk yılda sadece Amerika’yla sınırlı kalabileceği belirtiliyor.
ASTRAZENECA BİR ADIM ÖNDE
Brezilya’da deneme testleri sırasında bir kişinin hayatını kaybettiği AstraZeneca’nın aşısı ise normal standartları karşılayan soğuk hava depolarında tutulabilme özelliği ile bu konuda rakiplerinin önüne geçiyor. Ancak aşının üretim kapasitesi ve dağıtım sorunlarını nasıl aşacağı, dünyaya ne derece etkili ulaşacağı hala muamma.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Şu ana kadar bağımsız bir kurum tarafından onaylanmamış olan Çin’in Sinovac ve Rusya’nın Sputnik aşılarının normal depolarda tutulabildikleri kaydediliyor. Bu özellikleriyle umut doğursa da onaylanmamış olmamaları kafalarda soru işaretleri doğuruyor.
TÜRKİYE, ÇİN’İN ONAYLANMAMIŞ AŞISINDAN 50 MİLYON DOZ ALACAK
Türkiye, dünyada Çin’in henüz bağımsız bir kuruluş tarafından onaylanmamış Çin’in Sinovac aşısından en çok ve ilk alan ülkelerden biri oldu. Şu ana kadar 10 milyon doz aşının yolda olduğu belirtilirken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu aşıdan toplam 50 milyon adet getirtileceğini açıkladı. Bu sayı Sinovac’ın onaylanması durumunda 2021’in ilk çeyreğinde Türkiye’de 25 milyon kişinin aşılanacağı anlamına geliyor. Türkiye aşılara 11 Aralık’ta başlayacak.
