Kimler işsizlik maaşı alabilir; nereye nasıl başvuru yapılır?

Türkiye’de 2002 yılından bu yana uygulanan işsizlik ödeneğine şimdiye kadar 14 milyon işsiz başvurdu. 18 yıllık süre içinde 8 milyon kişi işsizlik maaşından yararlandı. Geriye kalan ve işini kaybeden 6 milyon vatandaş ise işsizlik sigortası primi ödemesine rağmen maaş alamadı. İşsizlik ödeneği ödenen sigorta primine göre 1.168 TL ile 2 bin 336 TL arasında değişiyor. Peki, kimler işsizlik maaşı alabilir? İşsizlik maaşına nasıl başvurulur? İşsizlik maaşı almanın şartları neler? İşsizlik maaşı ne kadar oldu?

Kronos, sigortalıyken işini kaybedenlere belirli süre ve miktarda ödenen işsizlik maaşını tüm yönleriyle masaya yatırdı. İşsizlik maaşı Türkiye İş Kurumu bünyesindeki İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödeniyor.

İŞSİZLİK MAAŞINDAN YARARLANMA ŞARTLARI

İşsizlik maaşı alabilmek için 4 şart bulunuyor:

1-Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak.

2-İşten çıkarılmadan önceki son 120 gün sigorta primi yatırmak.

3-İşten çıkarılmadan önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak.

4-İşsiz kaldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR birimine ya da elektronik ortamda başvuru yapmak.

İŞSİZLİK MAAŞINA NASIL BAŞVURU YAPILIR?

Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekiyor. Müracaatlar, İŞKUR il müdürlüklerine giderek yapılabildiği gibi internet ortamında da alınıyor. Ancak internetten başvuru için İŞKUR’a önceden kayıtlı olmak gerekiyor. İŞKUR’un internet sitesinde başvurunun nasıl yapılacağı adım adım anlatılıyor. Hastalık, yakınların ölümü gibi mücbir sebepler varsa 30 günden sonra da başvuru yapılıyor. Mücbir sebep olmadan işten ayrıldıktan sonraki 30 günün geçirilmesi halinde gecikilen gün kadar işsizlik maaşı verilen süre kısalıyor. Vekâletname ile başvuru yapılmıyor.

Avrupa’da işsizlik oranları açıklandı, Türkiye üçüncü sırada.

6 İLE 10 AY ARASINDA MAAŞ

İşsizlik maaşına başvurunun ardından en geç bir ay içinde cevap geliyor. Genel olarak bir hafta içinde maaş bağlanıyor. İşsizlik maaşı alma süresi ödenen sigorta primine göre değişiyor. Buna göre hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde; 600 gün yani 20 ay sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizler 180 gün yani 6 ay maaş alıyor.

900 gün yani 30 ay sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün yani 8 ay maaş ödeniyor. 1080 gün yani 36 ay sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, yani 10 ay ücret veriliyor.

HER AYIN 5’İNDE ÖDENİYOR

İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesinti yapılamıyor. Nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemiyor. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödeniyor. Ödeme tarihini Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı öne çekebiliyor. Sigortalı işsizler, nüfus cüzdanı ile birlikte PTT şubelerinden maaşlarını alabiliyor. Covid 19’un ardından işsizlik maaşları vatandaşların hesaplarına da yatırılmaya başlandı.

Bu haberler de ilginizi çekebilir:

SAĞLIKTAN DA YARARLANMA HAKKI

İşsizlik ödeneği almaya hak kazananlar işsiz kaldıkları günden itibaren maaşın yanı sıra hastanelerde ücretsiz sağlık hizmeti alma hakkına da kavuşuyor. Sağlık hizmetlerinden ailesi de yararlanabiliyor. Yine işsizlere yeni bir iş bulma, ücretsiz mesleki eğitim programlarından yararlanma imkanı da veriliyor.

İŞ BULUNCA MAAŞ KESİLİYOR

İşsizlik ödeneğinin kesildiği durumlar da var. İşsizlik maaşı alırken, sigortalı yeni işe girilmesi halinde maaş ödemesi duruyor. Yine İŞKUR’un önerdiği işi haklı neden olmadan reddedenlerin, kaçak işte çalışanların, emekli maaşına bağlananların maaşları durduruluyor. İşsizlik ödeneği alırken, adresi değişen, emekli maaşına bağlanan, yeni bir iş bulan, yurt dışına çıkan, askere gidenlerin 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo170’e bildirimde bulunmaları gerekiyor. Yeni bir işe girince iptal edilen maaş, o işten de çıkarılma sonunda İŞKUR’a başvurmak kaydıyla yeniden başlıyor.

İŞSİZLİK FONUNA PARA NEREDEN GELİYOR?

İşsizlik maaşı İşsizlik Sigortası Fonundan ödeniyor. Fonun kaynağı ise dört ayrı kalemden oluşuyor. İşçinin maaşından kesilen yüzde 1, işverenden kesilen yüzde 2 işsizlik sigortası primi, devletin yüzde 1 katkısı ve faiz gelirleri. Dolayısıyla işsizlik maaşının sadece yüzde 25’i devletten geliyor. İşçi ile devletin katkısı aynı sevide. 9 Kasım 2020 tarihi itibariyle fonda 104 milyar 919 milyon 158 bin TL bulunuyor.

İşsizlik Fonu’na gelen ve giden paralar

ASLAN PAYI PATRONLARA GİDİYOR

Adı işsizlik fonu olsa da buradan işverenlere yapılan ödemeler işçilerden çok daha fazla. Patronların fondan aldığı pay da giderek artıyor. Fondan patronlara 7 kalemde kaynak aktarılıyor. İşçilere ise sadece işsizlik maaşı ödeniyor. 2020 yılı Ocak-Ekim döneminde işsizlere Fon’dan 7 milyar 552 milyon TL işsizlik maaşı ödendi.

Patronlara ise doğrudan 13 milyar 614 milyon TL teşvik ve destek ödemesi yapıldı. İş arayanlara ve çalışanlara patronlar adına 6 kalemde verilen destekle birlikte toplamda 46 milyar 847 milyon 293 bin TL işverenlere gitti.

Bu haberler de ilginizi çekebilir:

Devlet patronlar adına çalışanlara maaş verdiği için Ocak-Ekim 2020’de işverenlere verilen destekler şöyle:

– Covid 19 sebebiyle işyerindeki faaliyetlerini azaltan patronlar adına işçilere 23 milyar 587 milyon 229 bin TL de kısa çalışma ödeneği verildi.

– Yine işverenlerin ücretsiz izne ayırdığı çalışanlara 5 milyar 162 milyon 247 TL nakdi ücret desteği yapıldı.

– Yarım çalışma ödeneği için patronların adına işçilere 22 milyon 890 bin TL ödeme yapıldı.

– Konkordato ve iflas ilan eden işverenlerin adına yine fondan 42 milyon 980 bin TL ücret garanti fonu ödemesi yapıldı.

– İşbaşı eğitim programları çerçevesinde işsizleri çalıştıran patronlara 2 milyar 128 milyon 814 bin TL ödeme yapıldı.

– Aktif işgücü programları çerçevesinde ödenen 2 milyar 288 milyon 823 bin TL ise hem patrona hem işsize gitti.

Öte yandan Dünya Ekonomik Forumu’nun araştırmasına göre, 2019 yılında Türkiye’de çalışan insanların yüzde 64’ü işlerini kaybetme korkusu yaşıyor.