Dünyanın en popüler sosyal medya medya platformlarından olan Instagram ve TikTok’un kullanıcıların beklenme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkilediği ortaya çıktı. Uzmanlar platformların algoritmalarının beslenme bozukluğnda önemli rolü olduğunu söylüyor. Peki, ne yapılabilir?
Sosyal medyanın insanların hayatına ve sağlığına olan olumsuz etkisi her geçen gün artıyor. Uykusuzluk, depresyon, zihinsel ve kişilik bozukluklarına varan yan etkileri bilinen platformların beslenme alışkanlıklarını bozduğu saptandı.
The Wall Street Journal tarafından sızdırılan belgeler sebebiyle Facebook (yeni adıyla Meta) mercek altında tutuluyor. Sızdırılan belgelerde, Facebook’un şirket içerisinde yaptığı bazı araştırmalar yer alıyor. Gündeme en çok gelen araştırma ise kullanıcıların zihinsel sağlığının sosyal medyadan ciddi seviyede etkilendiğiydi. Facebook bütün bunları bilmesine rağmen kullanıcıları daha fazla ekran başında tutmaya yönelik Ar-Ge’ler geliştirmesi, eleştiri konusu olmuştu.
INSTAGRAM KULLANICILARIN YARISINDAN FAZLASI BEDENİNDEN RAHATSIZ
Bu belgelerde gündemi o kadar da meşgul etmeyen bir başka araştırma ise sosyal medyanın insanlardaki beslenme bozuklukları üzerindeki etkisi. Şirket, bulguları arasında Instagram kullanıcılarının yüzde 33’ünün ve Facebook kullanıcılarının yüzde 11’inin ‘platformların kendi beden imajı sorunlarını daha da kötüleştirdiğini düşündüğünü’ kaydetti. Ek olarak şirket, Instagram kullanıcılarının yarısından fazlası vücut memnuniyetsizliği olduğunu raporladı.
Abrar Al-Heeti’nin Cnet’de yayınlanan yazısına göre; kullanıcılar filtrelenmiş ve photoshop uygulanmış kusursuz fotoğraflar ile kendilerini karşılaştırıyorlar. Sonrasında kendileri ile barışık olmayarak kilo ve görünüş memnuniyetsizliği yaşıyorlar. Bütün bunların sonucunda hızlı kilo verebilmek için yine sosyal medyada karşılaştıkları diyet programları ile yeme bozuklukları yaşıyorlar. Uzmanlar ayrıca pandemi sürecinde insanların daha fazla beslenme bozukluğu vakalarının olduğunu açıkladı.
HASTANEDE YATARKEN BİLE DİYETLERDEN KOPAMIYORLAR
San Francisco California Üniversitesi’nden Pediatri Bölümü’nde Jason Nagata, yeme bozuklukları nedeniyle hastaneye kaldırılan gençleri tedavi ediyor. Nagata’nın yaptığı çıkarıma göre, hastaların birçoğu hastanede yatılı tedavi görürken bile sosyal medyada diyet programı yayınlarını takip ediyor.
Nagata, “Yeme bozukluğu olan insanlar, düzensiz yeme ve kilo kaybıyla ilgili kısır bir içerik döngüsüne hapsolabilirler” diyor. Bu gibi durumlarda, hastane personelinin, iyileşmelerine yardımcı olmak için hastanın sosyal medyaya erişimini engellemesi gerekebileceğini söylüyor.
ALGORİTMANIN ETKİSİ
TikTok ve Instagram gibi sosyal medya platformlarının temel kaynağı ekran süreleri çünkü kullanıcıları ne kadar ekranda tutabilirlerse o kadar reklam izletebilirler. Uzmanlara göre bu tür algoritmalar olumsuz vücut imajını kötüleştirmede önemli bir rol oynuyor. Örneğin, bir kullanıcının kilo problemi varsa, kilo vermeyle ilgili bilgileri aramaya eğilimlidir. Bunu tespit eden algoritma ise kullanıcıya bu türden içerikleri daha fazla gösterir. Sonuç olarak, bu kullanıcı daha fazla karamsarlığa düşer ve vücudunun daha da kötü olduğunu düşünmeye başlar.
Stanford Sosyal Medya Laboratuvarı’nın iletişim profesörü ve kurucu direktörü Jeff Hancock bu konu ile ilgili, “Algoritmalar optimize etmek için ellerinden gelenin en iyisini yapıyor ve bir kişinin iyiliği için optimize edilmeleri gerekmiyor. Bu şirketler kâr elde etmek için optimize edilmişler. Bu genellikle reklamcılığın daha etkili olması için katılımı ve ilgiyi artırmaya yöneliktir.” şeklinde demeç verdi.
KARŞI ÖNLEM NE ALINABİLİR
Instagram; intihar, kendine zarar verme veya yeme bozuklukları ile ilgili içerikleri engellemiyor veya kaldırmıyor. Bunun yerine kullanıcılar, bir gönderinin sağ üst köşesindeki üç noktaya dokunup “İlgilenmiyorum”u seçerek Keşfet sayfalarında görmek istemedikleri içeriği de işaretleyebilirler. Böylelikle Instagram algoritması kullanıcıya bü tür içerikleri kullanıcıya daha az sunar. Bu yılın başlarında Instagram, kullanıcıların Keşfet’te ne kadar hassas içerik gördükleri üzerinde daha fazla kontrol sağlayan Hassas İçerik Kontrolü adlı bir araç da başlattı.
