1.353 TL ile geçinen 10,2 milyon kişiye yardımsız kapanma şoku!

“Lebaleb” dolu salonlarda kongre tertip eden Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükûmeti salgının sorumluluğunu 83 milyonun sırtına yükledi. Günlük vak’a sayıları 60 binin üzerine tırmanınca “kapanma” görünümlü “tam kapanma” kararı alındı.

29 Nisan Perşembe günü saat 19.00’dan 17 Mayıs Pazartesi günü saat 05.00’e kadar İçişleri Bakanlığı genelgesi ile muafiyet tanınanlar haricinde kimse sokağa çıkamayacak. Eve yürüme mesafesindeki fırın, manav, bakkal ve markete gidip gelmek serbest. Bunun haricinde site içinde bile bahçeye çıkmak yasak.

EKONOMİK DESTEK PAKETİ YOKSA KAPANMA BUNUN NERESİNDE?

“Kapanma” görünümlü dedim, zira neredeyse 3 hafta boyunca vatandaşa herhangi bir maddi destek sağlanmayacak. Kuaför, berber, simitçi, terzi, temizlikçi, amele, velhasıl tezgâhı açmadığında ya da mesai yapmadığı gün 1 kuruş geliri olmayan milyonlarca insanın geçimini nasıl temin edeceğine dair herhangi bir çözüm yok. Zira kasa tam takır kuru bakır.

2 bin 825 TL asgari ücrete talim edenlerden işyerleri kapananların gelir kaybını telafi edecek sadece iki mekanizma var.

Birincisi kısa çalışma ödeneği: Alınan maaşa göre kısa çalışma ödeneğinin en üst sınırı 5 bin 366 lira en alt sınırı da 2 bin 146 lira. 1,3 milyon civarında çalışanın tamamına yakını alt sınırdan bu desteği alacak.

Diğer destek ise ücretsiz izin: İş yeri kapanan milyonlarca kişi ise 845 lira nakit desteği ile ay sonunu getirecek.

Kiranın yanı sıra elektrik-doğalgaz-su faturaları ile mutfak masraflarına 2 bin 146 liralık kısa çalışma ödeneği bile yetmezken, 845 lira ile ay sonu nasıl gelecek? Daimi işi olmayanlar gibi çalışanlar da yapayalnız bırakıldı.

EN AZ 40 MİLYAR TL KAYNAK AKTARILMALI

İşsizlik Fonu olmasa birkaç milyar liralık destek bile hayal olacak. Oysa işgücü gelirlerindeki 17 günlük kaybın telafisi için en az 40 milyar TL destek sağlanmalıydı.

Emekliler ise 1.000 TL olan bayram ikramiyesine 100 TL zamla idare edecek. Sadece gıda enflasyonun yüzde 20 olduğu dikkate alındığında 100 liralık zammın ne kadar komik kaçtığı anlaşılabilir.

“Nankörlük etmeyin.” diyenlere geçen sene 40 lira olan 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatının halihazırda 85 TL-95 TL arasında değiştiğini hatırlatalım.

11 milyon işsize göre bir nebze talihli sayılan çalışanlar ve emekliler de kazançlarını enflasyon canavarına kaptırdı. Gıdadan akaryakıta her kalemde zam yağmuru devam ettiği bir dönemde yoksulluk hiç olmadığı kadar arttı.

TÜRKİYE’DE MUTLAK YOKSUL SAYISI YÜZDE 12,2 ARTTI

Dünya Bankası’nın Türkiye Ekonomik İzleme Raporu’nda aynen şöyle deniliyor: “2019 yılında yüzde 10,2 olan mutlak yoksulluk oranının 2020 yılında yüzde 12,2’ye yükseldiği tahmin edilmektedir. Şu anda yoksulluk oranını salgın öncesi seviyelere geri getirmek bir zorluk teşkil etmektedir.”

Başka bir ifadeyle Türkiye’de 10,1 milyon kişi aylık 1.353 TL (Günlük 5,5 dolar) bile kazanamıyor.

Yoksulluk artıyorsa ne yapılması lazım geldiğini Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Almanya örneklerinden hareketle özetleyelim.

AMERİKA LEBALEB DOLU PAKETLER HAZIRLADI

ABD’de haftalık işsizlik ücreti koronavirüs salgınında 300 dolara çıkarıldı. Geçen yıl 1.200 dolar+600 dolar, 2021’de 1.400 dolar olmak üzere toplam 3.200 dolar banka hesaplarına yatırıldı.

75 bin dolardan daha az gelire sahip 4 kişilik bir aile son 1 yılda 12.800 dolar (105 bin TL) hibe aldı. 20 Ocak 2021’de Beyaz Saray’da koltuğu Donald Trump’tan devralan Başkan Joe Biden 14 Mart’ta onayladığı 1,9 triyon dolarlık paketle iktifa etmedi.

Biden bugün Kongre’ye 1,8 trilyon dolarlık yeni bir paket teklifi sundu. Zenginlerden alınacak vergilerle finanse edilecek paketin tamamı ailelerin desteklenmesi için kullanılacak. Paketler bu kadar okkalı olunca ucuz kredi imkânları ve diğer sosyal yardımlar teferruat gibi kalıyor.

ALMANYA “KORONA YARDIMI NASIL YAPILIR?” DERSİ VERİYOR

Almanya şu ana kadar zorda kalan şirket ve şahıslara 1,2 trilyon euro (11 trilyon TL) destek sağladı. Çocuk başına 300+150 euro toplam 450 euro banka hesaplarına yatırıldı. Çocuk başına her ay verilen 215 euro çocuk parası hariç.

Serbest meslek erbabına, sanatçılara, müzisyenlere 10 milyar euro destek sağlandı.

Personel sayısına göre üç aylık maaş yardımı 10 ve üzeri çalışanı olan işletmelere 3×15 bin euro=45 bin euro hibe edilmişti. Kısa çalışma ödeneği 2020 yılı mart ayından beri devam ediyor ve şimdilik 2021 yılı sonuna kadar uzatıldı. 7 milyondan fazla çalışanın net maaşının yüzde 90’a yakını Alman devleti tarafından ödüyor.

43 milyon eurodan fazla bilanço varlığı, 50 milyon euro üzerinde ciro ve 249’dan fazla çalışan şartlarından en az ikisini sağlayan işletmelere toplam 100 milyar euro sermaye takviyesi yapıldı.

TEDARİKÇİ AYAĞI BİLE İHMAL EDİLMEDİ

Likidite sıkıntısı çeken şirketlere sermaye piyasası üzerinden 400 milyar euro finansman garantisi verildi. Alman şirketlerinin tedarikçi kredilerini teminat altına almak için hükûmet ve kredi sigortacılarından 30 milyar euro teminat sağlandı.

Bitmedi. Hükûmet, kredi sigortalarının 500 milyar euroya kadar temerrüt (iflas) risklerini üstleniyor.

Vadesi gelen geri ödeme, amortisman ve faiz talepleri, tüketicinin vadesi gelen gelirinde bir düşüş yaşadığı takdirde 3 ay erteleniyor.

775 milyon euro küçük ve orta boy işletmelere, 200 milyon euro toplu taşıma şirketlerine, 50 milyon euro amatör kulüplere, 40 milyon euro kültür faaliyetlerine tahsis edildi.

TEK SEFERLİK 2 BİN EURO

330 milyon euro otelcilik ve yemek dağıtım şirketlerine dağıtıldı. Restoran başına tek sefere mahsus 3 bin euro, tam zamanlı çalışanlara tek sefere mahsus 2 bin euro nakit desteği verildi.

Bitmedi. Genel Katma Değer Vergisi (KDV) oranı yüzde 19’dan yüzde 16’ya çekildi.

Temel gıda gibi ürünlerdeki KDV ise yüzde 7’den yüzde 5’e indirildi.

2020 ve 2021’de sosyal güvenlik katkıları yüzde 40 ile sınırlandırıldı. Bunun için 5,3 milyar TL kaynak sağlandı.

2020 veya 2021’de dijitalleşme, güvenlik ve savunma harcamaları alanlarına yatırımları teşvik etmek için 10 milyar liralık teşvik paketi hazırlandı.

Toplu taşıma finansmanlarına destek vermek, azalan belediye gelirlerini kompanse etmek için 10 milyar euro dağıtıldı. Belediyelerin aileleri ve gençleri desteklemesi, anaokulu ve okulları için 9 milyar euro tahsis edildi.

Yapay zekâ, yeşil enerji ve elektrikli otomobiller gibi geleceğin teknolojilerine ve iklim korumaya dönük yatırımlar için 50 milyar euro ayrıldı. Söz konusu bütçe il ulaştırma ve altyapı yatırımları, 5G fiber ağının kurulumu ve genişletilmesi sağlanacak. Sağlık sistemi rehabilite edilecek.

Demek ki anayasa metninde “sosyal devlet” demekle sosyal devlet olunmuyormuş. Amerika ve Almanya’nın koronavirüs yardımlarını ben yazmakla bitiremedim. Muhtemelen okurken sizin de nefesiniz kesildi.

Daha dün Uluslararası Para Fonu (IMF) salgında yapılan yardımların millî gelire oranına (yüzde 1,5) göre Türkiye’yi halkına en az yardım dağıtan Afrika ülkeleri ile aynı ligde gösterdi.

ABD millî gelirinin yüzde 25,4’ünü, İngiltere millî gelirinin yüzde 16,3’ünü, Almanya millî gelirinin yüzde 11’ini Covid-19 ile mücadeleye tahsis etti. Türkiye ise ölümcül bir salgına karşı milli gelirinin sadece yüzde 1,5’i kadar kaynak ayırdı.

Gel de kıtlık ve darlık vaktinde vatandaşının yanında olan Amerika ve Almanya’ya imrenme!

İletişim için:
[email protected]
Twitter: @turhanbozkurTV

YouTube: https://www.youtube.com/turhanbozkurt

Facebook: https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/