Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Kürt sorunu yoktur" çıkışı, bu konuda önceki yıllarda sarf ettiği sözleri akıllara getirdi. Erdoğan, "Benim sorunum" dediği Kürt sorunu konusunda bugüne kadar birbirinden farklı sayısız açıklama yaptı.
Erdoğan - Barzani Diyarbakırda
Kürt sorunu; Türkiye Cumhuriyeti’yle yaşıt, günümüzde de ülkedeki demokrasi ve insan hakları problemlerinin göbeğinde yer alan önemli bir başlık olarak dikkat çekiyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da iktidara geldiği 2002’den bu yana sayısız kere içinde “Kürt sorunu” ifadesi geçen cümleyi sarf etti. Ancak Erdoğan’ın Kürt sorunu söylemi, her seferinde farklılık gösteriyor.
Bir konuşmasında “var” dediği, “benim sorunum” dediği Kürt sorunu birkaç yıl sonraki başka bir konuşmada “çözülmüş”, “ne sorunu ya” denilen bir noktaya varmış oluyor.
Kafası karışanlar için Erdoğan’ın “Kürt sorunu” külliyatını derledik…
2002: SORUN YOK DERSEN, SORUN ORTADAN KALKAR
Recep Tayyip Erdoğan’ın 2002 yılında Moskova’da Türk Ticaret Merkezi’nin inşaat çalışmalarını yerinde incelerken Karslı bir işçiyle yaşadığı diyalog dönemin gazetelerine şu şekilde yansımıştı:
İşçi: Kürt sorunu hallolmalı.
Erdoğan: Ben biliyorum. Ben Siirt’ten evliyim. Yani Siirt’ten evlenebilmişim.
İşçi: Bu acıların yaşanmasını istemiyoruz.
Erdoğan: Sorun var diye inanmayacaksın. Yok diye inanacaksın. Sorun var diye inanırsan sorun olur. Sorun yok dersen, sorun ortadan kalkar. Biz böyle bir sorun yok diyoruz.
2005: KÜRT SORUNU BENİM SORUNUM
2005 yılına gelindiğinde ise Erdoğan Doğu ve Güneydoğu’dan aldığı yüksek oy oranıyla tek başına iktidar olmanın verdiği öz güvenle bu kez “Kürt sorunu var” diyecekti. Erdoğan, partisinin Diyarbakır’da düzenlenen mitinginde, “İlla her soruna bir ad koymak da gerekmez. Çünkü sorunlar hepimizindir. Ama illa ‘Ad koyalım’ diyorsanız Kürt sorunu bu milletin bir parçasının değil, hepsinin sorudur. Benim de sorunumdur” şeklinde konuşacaktı.
2011: KÜRT SORUNU YOK, KÜRT KARDEŞİMİN SORUNU VAR
2011 yılına gelindiğinde ise Erdoğan “Kürt sorununda” bir kez daha makas değiştirerek, “yok”a geçiş yapacaktı. 30 Nisan 2011 tarihinde dönemin Başbakanı Erdoğan, Muş’ta düzenlenen mitingde, “Bırakın benim vatandaşım kendi iradesiyle oyunu kullansın. Bunu yapıyorlar mı? Bakıyorsunuz, tehditler… Demokrasi bu değil, özgürlük bu değil, temel haklar bu değil. Bu ülkede artık Kürt sorunu yoktur. Kabul etmiyorum. Bu ülkede Kürt kardeşimin sorunu var, ama Kürt sorunu artık yok” diyecekti.
2015: NE KÜRT SORUNU YA
Çözüm sürecinin devam ettiği 2015 yılında ise Erdoğan’ın birden bire “Kürt sorunu yoktur” demesi özellikle Kürt seçmende ve çözüm sürecini birlikte yürüttüğü HDP’de büyük şaşkınlık yarattı.
15 Mart 2015’te Balıkesir Ticaret Odası ve Balıkesir Sanayi Odası’nca düzenlenen “Ekonomi Ödülleri 2015” töreninde konuşan Erdoğan, şu ifadeleri kullanacaktı: “Şimdi varsa yoksa bakıyorsun Kürt sorunu. Kardeşim ne Kürt sorunu ya. Artık böyle bir şey yok. Neyin eksik senin? Başbakan çıkardın mı, bakan çıkardın mı, çıkardın. TSK’de var mısın varsın. Ne istiyorsun, daha ne istiyorsun? Allahaşkına bizden farklı neyiniz var, her şeye sahipsiniz. Yol yoktu yolunuzu yaptık, havaalanı yapıyoruz.”
2018: KÜRT SORUNU YOKTUR DİYORUZ
3 Haziran 2018, yer Erdoğan’ın ilk kez “Kürt sorunu”nu dillendirdiği Diyarbakır İstasyon Meydanı. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin düzenlediği mitingde, bir kez daha, “Biz Kürt sorunu yoktur diyoruz. Herkes gibi sizlerin de özgürlüklerini biz güvence altına aldık. Her kim hangi Kürt kardeşimin hakkını gasp etmeye kalkarsa karşısında beni bulur. Var mı engel? Dininizin inancınızın geleneklerini serbestçe yerine getirebiliyorsunuz. Kimliğimizin inancımızın önünde hiçbir yasak yok” ifadelerini kullanacaktı.
2019: KÜRT SORUNU VAR DEMEK BANA HAKARET
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Temmuz 2019 ise “Kürt sorunu”yla ilgili düşüncelerini gri adım ileri taşıyarak, sorunun varlığını kendine hakaret olarak algıladığını duyurdu. Erdoğan, bu kez, “Biz Kürtler için her şeyi yaptık. Kürt meselesi var demek bana, bize hakarettir. Türkiye meselesi vardır, Türkiye’yi bir bütün olarak ele almak gerekir. Ben Kürtleri ayırmadım” sözleriyle çizgisindeki yeni yeri işaret edecekti.
2020: NE KÜRT SORUNU
Erdoğan, 25 Kazım 2020 tarihinde partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada bir kez daha “Kürt sorununun” olmadığını savundu. Erdoğan, “Kürt sorunu diyorlar, ne Kürt sorunu ya? 2005’te Diyarbakır’daki konuşmamda, ‘Bu ülkede Kürt sorunu yoktur, varsa da bunun sorumlusu benim ve biz çözeceğiz’ dedim. Bunları biz çözdük. Bu ülkede Kürt sorunu yoktur. Bu ülkede uzunca bir süre en çok sıkıntıyı Kürtlerin çektiği bir özgürlük sorunu vardır. Geri kalmışlık zincirini de kırdık” şeklinde konuştu.
2021: 2005 YILINDA NE DEDİYSEK BUGÜN DE AYNI YERDEYİZ
Cumhurbaşkanı Erdoğan 9 Haziran 2021 tarihli Diyarbakır gezisinde yaptığı konuşmada bu kez “Kürt sorunu” ifadesini kullanmadan, soruna değinmeyi tercih etti. Erdoğan’ın en dikkat çeken açıklaması ise “”Biz Diyarbakır’da 2005 yılında size ne demişsek dün de oradaydık, bugün de aynı yerdeyiz, yarın da aynı yerde olacağız” oldu. 2005’te Başbakan olarak yaptığı Diyarbakır ziyaretinde Erdoğan ilk kez “Kürt sorunu” ifadesini kullandığı için, o dönem birçok uzman tarafından “çözüm sürecinin asıl başlangıç tarihi” olarak değerlendirilmişti. Erdoğan, konuşmasında “Kürt sorunu bu milletin bir parçasının değil, hepsinin sorunudur. Benim de sorunumdur” demişti.
2022: KÜRT SORUNU YOK
Cumhurbaşkanı Erdoğan, partisinin grup toplantısındaki konuşmasında CHP’nin “başörtüsüne yasal güvence” teklifini değerlendirirken Kürt sorununa da değindi. Erdoğan, “Kürt meselesi diye ülkemize giydirilmeye çalışılan deli gömleğinden onlara rağmen kurtulduk. Bizim Kürt meselesi diye bir sorunumuz yok ki. Kabinede Kürt arkadaşım var” ifadelerini kullandı.
