Ölüm döşeğinde etrafındakilerden çamur ister Hernando Colón. Kimse vermeyince de gücünü toparlayıp kendisi uzanır içinde çamur olan bir çanağa ve yüzünü çamura bulayıp şöyle der: “Topraktan geldik ve toprağa döneceğiz.” Bu performansın hemen ardından ölür ve etrafındakiler şaşırtıcı bir vasiyetname ile karşılaşırlar. Colon neyi var neyi yoksa Seville’deki kütüphanesine bağışlamıştır.
Christopher Columbus’un gayrimeşru oğlu olan Hernando Colón, tarihçi Stephen Greeblatt’ın deyişiyle bir Rönesans “wonder cabinet”i (mucize dolabı) kurmuştu on altıncı yüzyılda. İçinde tüm kitapların olmasını hayal ettiği bu oda sürprizlerle doluydu.
Edward Wilson-Lee’nin The Catalogue of Shipwrecked Books (Kazazede Kitaplar Kataloğu) adlı kitabı en büyük Rönesans kütüphanesini kurma amacıyla yola çıkan Hernando Colón’un hikayesini anlatıyor.
Hernando, babasının bilinmeyen dünyayı keşif yolculuğunu kitaplarla sürdürmeye çabalamış hayatı boyunca. Amacı, basılmış tüm kitapları toplamakmış.
Aslında Hernando Colón’un bu uğraşı tarihin ilk arama motoru da sayılabilir. İçinde büyük kataloglar ve özetler olan bu kütüphane, matbaa Avrupa’ya yayılırken, coğrafi bir haritalandırma aynı zamanda. Modern bilgi çağı için örnek olabilecek bu kütüphaneyi doldurmak amacıyla Colón, 1502’de babasıyla Yeni Dünya’ya da gitmiş.
Hernando Colón’a göre gerçekten evrensel bir kütüphane her şeyi, çöp olarak nitelenen basılı kitapları bile içermek zorunda. Bunların arasında baladlar, haber metinleri ve fabllar da var. Yani o dönemde değer verilen felsefe ve hukuk metinlerinden ibaret değil sadece. Colón’un kütüphanesi Avrupa’nın bugüne kadar gördüğü en büyük özel kütüphane, ama o dönemde içeriği nedeniyle çöp olarak da tanımlanmış. Çağının müziğini de içeren kütüphane bilginin gücünün de aslında bu dönemde keşfedildiğini gösteriyor.
Kitabın başlığında kazazede denmesinin nedeni ise koleksiyonun bir bölümünün 1522’de bir deniz felaketine kurban gitmesi.
Borges’in Babil Kütüphanesi’ni hatırlatan Hernando Colón’un bu girişimi zamana karşı imkansızı başarmak için bir yarış olarak tanımlanmış kitapta. Aslına bakarsanız, dünyaya düzene koyma çabamızın beş yüzyıl önceki bir örneği de denilebilir buna. Hernando tam olarak bunu yapıyor ve sadece evrensel bir kütüphane değil, bu evrenin öğelerinin birbiriyle nasıl ilişkilendiğini gösteren yollar da sunuyor ve düzeni tarif etmeye koyuluyor.
Kitap, Scribner tarafından yayımlandı.
