4 Aralık 1937’de başlayan ve resmi verilere göre 13 bin, yerel kaynaklara göre ise 50 bin civarında insanın yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan ‘Dersim Tertelesi’ 84. yılında anılıyor.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en kanlı harekâtlarından biri 4 Mayıs 1937’de başlayan ‘Dersim Harekatı’ydı. Merkezi otoritenin; 25 Aralık 1935 yılında 2884 sayılı Tunceli Vilayetinin İdaresi Hakkında isimli bir kanun çıkarıp, ‘tedip’ ve ‘tenkil’ harekâtı için zemin hazırlamasıyla başlayan süreç, 4 Mayıs 1937’de Bakanlar Kurulu kararıyla tarihin en kanlı katliamlarından birine sahne oldu.
Resmi verilere göre 13 bin kişinin öldürüldüğü Dersim’de, yerel kaynaklara göre ise 50 binin üzerinde insan katledildi. On binlerce kişi de sürgüne gönderildi. ‘Dersim Tertelesi’ olarak anılan bu katliamın 84. yıldönümünde, “roca şaê– yas günü” dedikleri 4 Mayıs, çeşitli açıklama ve etkinliklerle anılıyor.
Konuya ilişkin Halkların Demokratik Partisi’nden (HDP) yapılan açıklamada, katliamın toplumsal yüzleşmeye ihtiyaç duyduğu vurgulandı. “Dersim Tertelesi’nde yitirdiğimiz canları saygıyla anıyoruz” başlığıyla yapılan açıklamada, “Alevilerin ‘Rıza Şehri’ olarak gördüğü Dersim; 72 millete bir nazardan bakan inanç felsefesi ve doğasıyla kültürel zenginliğimizin parçası olarak korunmalıdır. Bugün Dersim’in, hala tek dil, tek din uygulamalarıyla asimile edilmeye çalışıldığı görülüyor. Bu tür uygulamalardan vazgeçilmesi toplumsal barışımız için elzemdir. Anadolu ve Mezopotamya’nın tüm etnik ve inanç kimlikleri ortak değerlerimiz olarak korunmalıdır” ifadelerine yer verildi.
“ÖZÜR DİLENMELİ, MEZAR YERLERİ AÇIKLANMALI”
Açıklama şöyle devam etti: “84 yıl önce yaşanmış bu kanlı tarihle yüzleşilebilmesi için resmi özür dilenmesi, 15 Kasım 1937 tarihinde idam edilen Seyid Rıza ve yol arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanması, 1937-38 yıllarında ne kadar insanın katledildiğine dair arşivlerin açılması, kamuoyunda ‘Dersimin kayıp kızları’ olarak bilinen, evlatlık verilmiş çocuklarla ilgili belgelerin açılması, sürgüne gönderilen insanların akıbetine dair belgelerin açıklanması ve Dersim isminin resmi olarak tekrar iade edilmesi ile ancak mümkün olabilir. Dersim halkının bu haklı talepleri bir an önce karşılanmalıdır.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Bu coğrafyada her şeyden çok ihtiyaç duyduğumuz toplumsal barışın ve halklar için adaletin bu tarihsel yüzleşmelerle inşa edilebileceğine olan inancımızla, 1937-1938 yıllarında Dersim Tertelesi’nde katledilen canları saygıyla anıyoruz.”
