Dersim’in tanınmış halk ozanlarından Ahmet Yurt Dede hayatını kaybetti. Yurt, geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden ünlü müzik yapımcısı Hasan Saltık’ın amcasıydı. Ahmet Yurt Dede, 1938’deki Dersim katliamı sırasında dedesi dahil birçok akrabasını kaybetmiş, çocukluğunun 5 yılı Bilecik’in bir köyünde sürgünde geçmişti.
Tunceli’nin bilindik halk ozanlarından Hozatlı Ahmet Yurt Dede yaşamını yitirdi. Anadolu’nun Kayıp Şarkıları albümünde “Eşrefoğlu Al Haberi” parçasını seslendiren Hozatlı Ahmet Yurt Dede geniş kitlelerce tanınmıştı.
Hozatlı Ahmet Yurt’un eşi Fethiye Yurt da 2 hafta önce yaşamını yitirmişti. Yurt, geçtiğimiz günlerde yaşamını yitiren müzik dünyanın önemli yapımcısı Hasan Saltık’ın da amcasıydı.
KATLİAMDA DEDESİNİ VE AKRABALARINI YİTİRDİ
Ahmet Yurt Dede, 1 Ağustos 1934 tarihinde Tunceli’nin Ovacık ilçesinde dünyaya geldi. Ovacık ilçesinde 1938 Dersim katliamı sırasında dört yaşındaydı. Katliamda dedesinin ve diğer yakınlarının ölmesi, ailesinin maddi-manevi olarak büyük zararlar görmesi nedeniyle Bilecik’in Gölpazarı ilçesi Polatlı köyüne zorunlu olarak göç ettiler. 9 yıl burada yaşayan Ahmet Yurt Dede, burada kaldığı zaman dilimi içerisinde ilkokul eğitimini tamamladı.
AF’LA HOZAT’A DÖNDÜ
Daha sonra dönem hükümetinin zorunlu göçü kaldırıp af uygulaması üzerine Ahmet Yurt Dede, 1947 yılında geri dönüş izniyle birlikte Tunceli’nin Hozat ilçesine geldi ve hayatının geri kalan kısmını burada devam ettirdi
‘SALTUK’ MAHLASLI ŞAİR
Ahmet Yurt Dede, şiirlerinde ‘Saltuk’ mahlasını kullanıyordu. Bu mahlası Sarı Saltuk soyundan olduğu için kendi isteğiyle belirlemişti. O, mahlasını saz çalıp deyiş söylemeye başladıktan sonra kullanmaya başlamıştı.
HAYATI YÜKSEK LİSANS TEZİNE KONU OLDU
Ahmet Yurt Dede’nin hayatı bir yüksek lisans tezine de konu olmuştu. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden Muhammet Faruk Ekici’nin 2017 yılında “Tuncelili Halk Şairi Ahmet Yurt Dede (Hayatı, Sanatı ve Şiirleri)” başlığıyla yazdığı yüksek lisans tezi, Ahmet Yurt Dede’nin hayatıyla ilgili en geniş bilgileri içermesiyle dikkat çekiyor. Tezdeki birçok anı, olay ve anlatı bizzat Ahmet Yurt Dede’in adıyla aktarılmıştı.
ÂŞIK VEYSEL’İN TEŞVİKİYLE KENDİ ŞİİRLERİNİ BESTELEYİP SÖYLEDİ
Muhammet Faruk Ekici’nin hazırladığı yüksek lisans tezinde, Ahmet Yurt Dede’nin anlattığına göre, kendisi Ankara’da tanıştığı Âşık Veysel sayesinde kendi şiirlerini besteleyip söylemeye başlamış ve bu sayede de şiire yönelmişti: “1960 yılı Ocak ayında Ankara’da İsmet Paşa semtinde oturduğum sırada Hozatlı arkadaşım rahmetli İbrahim Dağsuyu ile karşılaştım. Beni gördüğünde ‘Neden burada yalnız oturuyorsun kalk bizim eve gidelim.’ dedi. Kalktık beraber eve gittik. Meğer evde misafiri varmış. Misafiri Âşık Veysel imiş. İçeri girdik, oturduk. Biraz sonra İbrahim Bey, Âşık Veysel’e: ‘Veysel baba, burada bir genç var, o da çalar söyler.’ dedi. Veysel’in sazını bana verdiler. Çalıp üç tane deyiş söyledim ve sazı bıraktım. Rahmetli Veysel bana: ‘Gencim, sazın sözün güzel ama sen hırsızsın’ dedi. Ben de: ‘Veysel baba, bu ne demek?’ dedim. ‘Sen şunun bunun malını satıyorsun, kendin üret kendin söyle’ dedi. Rahmetli beni teşvik etti. O günden sonra ben de yedi yüze yakın beste yazdım ve söyledim. Tabii o ulu ozanların ve Yüce Allah’ın inayetiyle bu aşkı ve bu sevdayı bana veren, gönül evimi vecde getiren o Yüce Allah’ıma sonsuz teşekkürlerimi sunarım.”
‘EŞREFOĞLU AL HABERİ’YLE SESİ MİLYONLARA ULAŞTI
İsminin ve sanatının büyük ozanlar tarafından duyulduğu dönemlerde, şiirlerini-deyişlerini satması; hatta kaset çıkarması yönünde kendisine çeşitli teklifler yapılmış ve “Özümü kaybetmekten korkuyorum” düşüncesiyle Ahmet Dede bu teklifleri kabul etmediği biliniyor. Ahmet Yurt, sanatının zirvede olduğu dönemlerde yönetmenliğini Nezih Ünen’in yaptığı “Anadolu’nun Kayıp Şarkıları” adlı belgeselin bir bölümünde yer aldı. Belgeselin o bölümünde Ahmet Yurt, Kırıkkaleli Alevi Dedesi Hasan Dede’nin “Eşrefoğlu Al Haberi” adlı bestesini seslendirmişti. Ahmet Yurt Dede’nin, hayatı boyunca 500’ün üzerinde şiir yazdığı belirtiliyor.
AHMET YURT DEDE’NİN ESERLERİ
Ahmet Yurt Dede’nin yayınlanmış eserleri şöyle:
Nefes: Nisan 2005’te Kayhan Matbaası tarafından İstanbul’da basılan kitap, içerik olarak bir öz geçmiş ve Ahmet Yurt’un yaklaşık olarak 320 şiirinden oluşuyor. Arka kapağın en alt kısmında ise şu dörtlük bulunuyor: “Ne yaman kesret gama düşürdün Bir gün baştan başa gülmedim felek Beni ağlattın sen şâd olup güldün Cefa çektirecek beni mi buldun.”
Dostun Bahçesi: Temmuz 2008’de Yazıt Yayıncılık tarafından İstanbul’da basılan eser, içerik olarak bir öz geçmiş ve Ahmet Yurt’un 200 kadar şiirinden oluşuyor. Eser, Ahmet Yurt Dede’nin şiirlerinin ikinci cildi olarak yayımlandı.
