Amerikan CBS News muhabiri Holly Williams ve yapımcı Haitham Moussa, “Hayatta Kalmak İçin Organ Satmak” adını verdikleri haber-belgesel için Türkiye’nin sınır bölgelerine gidip, Suriyeli mülteciler ile görüştü. Williams, böbrekleri ve karaciğerlerini Facebook üzerinden karaborsaya satan umutsuz mültecilerin hikayelerini derledi. CBS ekibi aynı zamanda gizli kameralar kullanarak, Suriyelerin organları için aracalık eden organ mafyasını da görüntüledi.
Türkiye’deki Suriyeli mültecileri hedef alan organ mafyasını anlatan haberde savaştan kaçan insanların trajedileri gözler önünü seriliyor. Suriyeli mültecilerin organlarını satarken kandırıldıkları, söz verilen paranın tamamını alamadıkları anlatılıyor.
MÜLTECİLERİ HEDEF ALAN ORGAN KARABORSASI
CBS, Türk polisinin, sahte belgelerin de düzenlendiği organ satışlarını takip ettiğini ve yakalamaya çalıştığı ama “organ karaborsasının” hala çalışabildiği söylüyor. Haberde ayrıca Suriyeli mültecilerin bazen sadece kiralarını ödeyebilmek için bu içler acısı kararı verdiklerini, mültecilerin ağzından aktarıyor.
“3 milyondan fazla Suriyeli mülteci, ülkelerindeki şiddetten kaçmak için Türkiye’ye geldi. Artık fiziksel olarak güvende olsalar da, finansal olarak büyük bir belirsizlik içindeler. Bazıları yeni evlerinde tutunmakta o kadar zorlanıyorlar ki; sadece kiralarını ödeyebilmek için organlarını satıyorlar.” cümleleri ile başlayan haber-belgesel “2020 Webby Sosyal, Haber ve Politika Ödülü’ne” layık görüldü.
FACEBOOK ÜZERİNDEN ORGAN SATIŞI YAPILIYOR
CBS ekibinin görüştüğü Suriyeli mülteci Ebu Abdullah, dört yıl önce Suriye’den ve ülkedeki korkunç iç savaşdan kaçtı. Şimdi, Türkiye’de bir metal işçisi olarak yaşayan mülteci, ayda sadece 300 dolar (2.100 TL) kazanıyor.
Abdullah çok zor durumda kaldığı günlerde, Facebook’ta “insan organları için para teklif eden” Arapça bir paylaşım gördüğünü ve böbreklerinden birini 10.000 dolara (70. 000 TL) satmak için bir organ komisyoncusuyla anlaşma yaptığını anlattı.
CBS News’in haberinde yara izlerini gösteren Abdullah, ameliyat sonunda organ komisyoncusunun kararlaştırılan fiyatın sadece yarısını ödediğini, iletişim kurdukları telefon hattını kapattığını ve bağlantısını kestiğini söyledi. Abdullah ameliyat sonrası hiç bakım ve yardım almadığını ve hala azalarak devam eden acılar çektiğini de söyledi.
BİRİKEN KİRASINI ÖDEMEK İÇİN KARACİĞERİNİ SATAN KADIN
CBS News ekibi, Ümmü Muhammed adındaki Suriyeli bir kadın ile de röportaj yaptı. Eşini kaybeden ve çocuklarına tek başına bakan Suriyeli kadın, karaciğerinin yarısını 4.000 dolara sattığını anlattı.
Parayı ne için kullandınız sorusuna “Borçlu olduğum ev kiralarını ödemek için…” yanıtını verdi.
CBS’nin hazırladığı haberde “Türkiye’de insan organlarını alıp satmak yasadışı ve organ “bağışçıları” organa ihtiyaç duyan kişinin yakın bir aile üyesi olduklarını kanıtlamak zorunda. Bu nedenle satış yapmak isteyen mülteciler sahte belgelerle ve gerçekte akrabası olmadıkları insanların akrabası olduklarını söylüyorlar. Karaborsadaki aracılar işin bu kısmı ile de ilgileniyor ve gerekli belgelerin “yüksek kalitedeki taklitlerini” 200 dolar (1400 TL) karşılığında mültecilere satıyor.” deniyor.
AMELİYAT İÇİN SAHTE BELGEYE İHTİYAÇ VAR
Böbreklerinden birini satan Suriyeli Abdullah, böbreği alan kişinin Avrupa’dan olduğunu düşünüyor. Ameliyattan 30 dakika önce hastanede kendisinden sadece kuzen olduklarına dair sözlü onay alındığını belirtiyor.
Haberde “Şimdi Türk polisi, aracıları tutuklamaya ve yasadışı uygulamalara engel olmaya çalışıyor. Ancak görüştüğümüz ve gizli kamerayla filme aldığımız aracılar, hala düzinelerce organ nakli yaptıklarını belirtiyorlar. Yasadışı uygulamaya aracılık edenler, Suriyeli mültecilerin bulundukları ekonomik şartlar sebebi ile organları satmak istemeye devam edeceğini ve ticaretin süreceğini söylüyorlar.” deniyor.
“AMELİYATTA ÖLSEK BİLE AİLEMİZİN ELİNE PARA GEÇER”
Suriyeli-Amerikalı işadamı Yakzan Shishakly, CBS News’e verdiği demeçte, “Çok kötü koşullarda yaşıyorlar. Başının üzerinde çatısı olmayanlar çok. Bazı geceler aç yatıyorlar. İçinde bulundukları bu durumda, zavallılıklarından yararlanılıyor.” diyor.
Türkiye’deki Suriyeli mülteci mücadelesine yardımcı olmak için bir yardım derneği kuran Shishakly, bazı Suriyelilerin organlarını satmaya başvurdukları için üzgün olduğunu ama şaşırmadığını söylüyor.
Shishakly “Başka seçenekleri yok. Ölürsek bile ailemize para verirler diye düşünüyorlar. Bedavaya ölmemiş olacaklarını hesaplıyorlar.” diyor.
