Bozkurt: Tablo doların dokuz lirada durmayacağını gösteriyor

Ekonomi yazarı Turhan Bozkurt katıldığı Kronos TV Youtube yayınında, “Dokuz lira psikolojik bir eşikti. Tıpkı sekiz, sekiz elli ve daha önceki eşikler gibi dokuz lira da doların bundan sonra gideceği zirve yolculuğu için önemli bir eşikti.” diyerek bu eşiğin aslında temmuz, ağustos aylarında geçilmesinin beklendiğini belirtti. Mart ayında görevden alınan Naci Ağbal’ın, Merkez Bankası başkanıyken faizi yüzde 19’a kadar çıkarttığını hatırlatan Bozkurt şöyle konuştu:

“Kendisi göreve geldiğinde yüzde 10,25’ti faiz, 2020 yılı Kasım ayında. Dört beş ay gibi kısa sürede faizi neredeyse ikiye katladı Naci Ağbal ama, bu faiz artışı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ve onun etrafındakileri rahatsız etti. Faiz artışından bir gün sonra Naci Ağbal, koltukta altıncı ayını doldurmadan görevden azledilmişti. Bu faiz artışının etkisiyle tabii üç beş ay dolarda görece bir rahatlama, yani dolar kurunun yedi liranın altına inmesi bekleniyordu. Tarihte ilk defa bir sonuçla karşı karşıya kaldık. O da faizin yüksek olduğu dönemde de kur artmaya devam etti. Nitekim 2013 yılında dolar 2,45 liraya doğru yükseldiğinde dönemin Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı 425 baz puan faizi artırmıştı ve hızla dolar iki liranın altına inmişti. O gün işleyen, etkili olan bu politika aracı bu sefer etkili olmadı.”

“Dolar kurunda daha yukarı seviyeleri görmeye hazırlıklı olmalıyız”

Türk lirasının dolar karşısındaki değer kaybı için “Bitmeyecek bir senfoni” ifadesini kullanan Turhan Bozkurt, gerekçesini de açıkladı:

“Türkiye döviz rezervlerini -50 milyar dolara indirmiş, dünya bu parametreye bakar. Sizin bir trilyon dolar brüt döviz rezerviniz olsun, bunun önemi yok, çünkü vadesi dolunca banka bunu geri olacak. Eksi 50 milyar dolar döviz tablosu Türkiye’de doların dokuz lirada da durmayacağını gösteriyor. Bunun hızını ne kesebilir? Hukukta, demokraside, Avrupa Birliği uyum programında ne kadar hızlı adımlar atılırsa biraz bunun hızını kesebilirsiniz, yoksa artık bugün itibarıyla 8,50 artık hayal olmuştur. Piyasayı takip edenler için dokuz aslında yaz aylarında bekleniyordu. Yaz aylarında Koronavirüs tedbirleri kalkınca turizm gelirlerinin artması bunu birkaç ay ileri itti. Üretici fiyatları son bir yılda yüzde 45 arttı. Bu şartlarda doların yüzde 10-15 artmasını dünyaya anlatabilir misiniz? Bu suni bir fiyattı, bilerek baskı altında tutuluyordu. İğneden ipliğe her şeye zam geliyor. Çünkü dışa bağımlıyız, samanda bile dışa bağımlı bir ülkeyiz. Dolayısıyla bundan sonra kurda hükümetin atacağı adımlara, Merkez Bankasının alacağı kararlara ve dünya ekonomisinde olup bitenlere göre biz daha yukarı seviyeleri görmeye hazırlıklı olmalıyız.

“Serbest piyasa kağıt üzerinde olsa da yarın ne olacağını öngörmek kolay değil”

Japon otomotiv firması Honda Gebze’de 1995’te açtığı fabrikayı kapattı gittiğini, burada en az 2500 kişinin istihdam edildiğini vurgulayan Bozkurt, “Gelmediği gibi geçmişte gelenler de gidiyor. Böyle bir ortamda serbest piyasa kağıt üzerinde olsa da yarın ne olacağını öngörmek kolay değil. Çünkü Cumhurbaşkanı bir gecede Merkez Bankası başkanını görevden alabiliyor, yasaya rağmen.” dedi. “Böyle bir tabloda hangi piyasa güvencesinden hangi öngörülebilirlikten hangi istikrardan bahsedilebilir. Dolayısıyla zaten dolar alan yanar sözlerine rağmen bankalardaki döviz mevduatı rekor seviyelere ulaştı. Vatandaş enflasyonun nerede duracağını bilmiyor.” diyen Bozkurt, “Bu mevcut başkanlık sisteminin yol açtığı demokrasi ve hukukta geriye gidişin Türkiye’yi nasıl Batı’dan uzaklaştırdığını görüyor herkes. Yani siz istediğiniz kadar medyayı susturun, gazetecileri hapse atın, bunu gören insanlar ister istemez yarın daha kötü şeyler olacak diye bankaya yatırmıyor hatta bankadaki parasını çekiyor yastık altında, kasada kendi zulasında muhafaza ediyor. Dolayısıyla bu serbest piyasa kağıt üzerinde hala var ama bu piyasanın yarın nasıl devam edeceğini sadece Erdoğan biliyor.” tespitinde bulundu.

“Kavcıoğlu faiz indirimiyle koltukta kalma süresini uzattı, bunu perçinleyecek de”

Merkez Bankası Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nun görevden alınacağı yolundaki dedikodulara da değinen ekonomi yazarı Turhan Bozkurt, faiz indirimine başlayan Kavcıoğlu’nun böylece görev süresini uzattığı düşüncesini paylaştı:

“Faiz indirimine karşı çıkan lobiler bu dedikoduları bilerek yaydı. Aslında Şahap Kavcıoğlu ağustos sonuna kadar Erdoğan’dan benin edindiğim bilgi, faizi yüzde 19’da tutmak için müsaade almıştı. Artık özerklik kalmadığına göre bu absürt durumları tespit olarak aktarmamız lazım. Normalde herhangi bir ülkede olacak bir tablo değil. Merkez Bankası elindeki verilere göre bu kararları alır, siyasetten bağımsız. Yani siyasetin önceliklerine bakmaz merkez bankaları.” dedi. “Bana göre, 21 Ekim’de, kasımda, aralıkta bu indirimler devam edecek, çünkü dedi ki, “Çekirdek enflasyona bakacağım.”. Çekirdek enflasyon eylül sonu itibarıyla, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı yüzde 16,90. Yani 17’nin altında şu anda faiz yüzde 18. Niye bunu 17,50’ye indirmesin? Hatta, “Bakın çekirdek enflasyonun üstünde faiz verdim size, reel faiz. Amerika Birleşik Devletleri’nde eksi faiz var Avrupa da eksi faiz var niye biz bu kadar yüksek reel faiz verelim?” noktasında kendileri açısından tutarlı bir yerde duruyorlar ama, bu faiz indirimini karşılayacak, arkada bizim tamponlarımız kaldı mı, kalmadı. Çünkü döviz rezervlerimizi biz ‘Damat’ Berat Albayrak döneminde harcadık. Kamu bankalarına arka kapıdan sattık. Kimin aldığı belli değil, 128 milyar doları. Belli de resmi olarak şu aldı diyemiyoruz. Yarın soruşturma açıldığında kuruşu kuruşuna bu paralar ortaya çıkacak. Kavcıoğlu bana göre, koltuğunda eğer bir yıl kalacaktıysa bunu en az bir yıl daha uzattı faiz indirimine başlayarak, bunu perçinleyecek faiz indirimiyle.”