Acının çeyrek yüzyılı

Bugün 11 Temmuz… Bugün hem Bosna hem de dünya için kara bir gün… Dünyanın, ikinci dünya savaşından sonra gördüğü en büyük katliamın yıl dönümü… General Ratko Mladiç komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Bosna Sırp ordusunun (tespit edilebilen) en az 8.372 Bosnalı’yı  katlettiği 1995 yılının üzerinden 25 yıl geçti… Srebrenitsa, Birleşmiş Milletler tarafından ‘Güvenli bölge’ ilan edilmesine rağmen soykırıma engel olunmaması/olunamaması 25 yıldır tartışılıyor. 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin gözleri önünde yaşanan katliamla ilgili hala cevaplanamamış onşlarca soru cevap bekliyor.

Oysa Srebrenitsa, 1993 yılında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından güvenli bölge ilan edilen altı bölgeden biriydi. Buna rağmen Sırplar stratejik planlamalarını hayata geçirdi ve 11 Temmuz 1995’de Srebrenitsa düştü.Kadın, erkek, çocuk binlerce Boşnak kaçmaya başladı. Srebrenitsa dışında, 400 Hollandalı barış gücü askerinin görev yaptığı Potocari’deki BM karargahına, 25 bin kişi sığındı.Ancak Sırp askerleri kampı kuşattı, Hollandalı askerler, Boşnak sivilleri Sırp güçlerine teslim etti. Bu tarih itibariyle Müslümanları hedef alan tecavüz ve katliamlar başladı. 12 ve 13 Temmuz’da kadınlar, kızlar ve yaşlılar otobüslere bindirilerek Müslüman Boşnakların kontrolü altındaki bölgelere gönderildi.

13 Temmuz ila 17 Temmuz tarihleri arasında da Sırp birlikleri 8 binden fazla genç ve yetişkin erkeği katlederek toplu mezarlara gömdü. Yaklaşık 7 bininin kimlikleri tespit edildi ve Potacari Mezarlığı’na defnedildiler. Sırp failler, suçlarını örtmek için toplu mezarları sonradan açıp, cesetlerin farklı kısımlarını alarak bunları başka mezarlara gömmüştü. Bu nedenle sonrasında kimlikleri belirlemek için pek çok mezara tek tek bakılarak, büyük bir çabayla ceset parçaları bulunmaya, birleştirilmeye çalışıldı.

Uzun yıllar yakalanmamak için kaçan, soykırımın başkomutanı Radovan Karaciç ve yardımcısı Ratko Mladiç, “insanlığa karşı suç” işlemekten müebbet hapis cezasına çarptırıldılar. Ancak büyük çoğunluğu Sırbistan’a kaçan faillerin büyük bir bölümü halen yakalanamadı. Soykırım Kurbanları ve Tanıkları Derneği’nin Başkanı Murat Tahirovic, soykırımın orta kademedeki 227 sorumlusu hakkında kapsamlı bilgi ve belge topladıklarını, ancak buna rağmen bu kişilerin hakim karşısına çıkartılmadıklarını söylüyor. Sırbistan ve Sırp halkının büyük bir çoğunluğu katliamı soykırım olarak nitelendirmeyi reddediyor.Hala savaş suçluları Mladiç ve Karaciç’in ismini taşıyan sokaklar, okullar, yurtlar var. Katliama doğrudan ya da dolaylı olarak katılmış pek çok isim bugün siyasetçi ya da şirket sahibi.