Türkiye G-20 liginden düşüyor.
Dünyada binlerce kişinin ölümüne neden olan ve hala birçok ülkede yayılmaya devam eden Koronavirüs (Kovid-19) global ekonomide büyük daralmalara yol açacak.
Uluslararası Para Fonu (IMF) başta olmak üzere dünyanın önde gelen ekonomi kurumları Çin’de başlayan daha sonra Avrupa ve ABD’de devam eden koronavirüs salgının piyasada büyük belirsizliklere sebep olduğunu ve bu durumun 2020’de ekonomide daralmaya yol açacağını kaydetti.
IMF’ye göre salgın nedeniyle ekonomide 1930’lardaki Büyük Buhran’dan bu yana yaşanan en büyük düşüşü tetikleyecek.
Salgın nedeniyle yaşanacak ekonomik problemlerin sadece gelişmekte olan ülke ekonomilerinde değil, gelişmiş ülke ekonomileri de olumsuz etkileyeceğine kesin gözüyle bakılıyor. ABD başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesi salgın nedeniyle ekonomiyi kurtarmak için yardım paketlerini açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump, geçen günlerde koronavirüsün ekonomide açtığı yaraları sarmak için 2.2 trilyon dolarlık tarihi bir yardım paketini onayladı. Yine aynı şekilde Euro Bölgesi maliye bakanları 500 milyar euroluk bir koronavirüs paketinde uzlaştı.
Dünya Ticaret Örgütü (WTO) bu yıl uluslararası ticarette 2008 mali krizi sırasında yaşanandan daha büyük bir daralma meydana gelebileceğini tahmin ediyor.
Washington merkezli Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) de Kovid-19 salgını nedeniyle bu yıl için küresel büyüme tahminini son 35 günde üçüncü kez aşağı yönlü revize ederek yüzde eksi 1.5’ten yüzde eksi 2.8’e çekti.
İngiltere merkezli yardım kuruluşu Oxfam, koronavirüs salgını sona erdiğinde yaşanacak ekonomik krizle dünya genelinde 500 milyon kişinin yoksullaşacağını açıkladı.
Salgının küresel ve ABD ekonomisi üzerindeki etkilerini Kronos’a değerlendiren ünlü yatırımcı bankası JP Morgan Chase ekonomistlerinden Mehmet Özhabeş, “Global ekonomide yüzde 3.6 oranında küçülme bekliyoruz. Bundan önceki krizde (2009’da) bile yüzde 1.8 daralma görmüştük. Bu küçülme hükümetlerin ekonomilerini virüsün yayılmasını engellemek için kasıtlı olarak yavaşlamasından dolayı olacak. İçinde yaşadığımız durum hem arzda hem de talepte daralma oluşturdu” dedi.
New York merkezli ekonomist Özhabeş yaşananlar için “Maalesef klasik bir resesyon değil” tanımlanmasında bulunuyor.
Özhabeş, “Bu yıl gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinde yüzde 0.8 daralma bekliyoruz. Bu yakın tarihte görülmemiş bir durum. Finansal kriz sırasında (2009) krizin derinliğine rağmen gelişmekte olan ülkeler yüzde 2.5 büyüme göstermişti” şeklinde konuştu.
Özhabeş, “Tabi gelişmekte olan ülkelerin, gelişmiş ülkelere ihracatı düşecek. Bazı ülkeler bu yıl turizm gelirinden mahrum kalacak. Birçok ülkenin sağlık sektörleri yeterince gelişmiş değil. Ayrıca nüfusun genelde yoğun olmasından dolayı virüsten ciddi bir şekilde etkilenebilirler. Bunun üzerine emtialarda, özellikle petrol fiyatlarında ciddi düşüş olması emtia ihraç eden ülkeleri etkileyecek” değerlendirmesinde bulundu.
İKİNCİ ÇEYREKTE YILLIK BAZDA YÜZDE 40 KÜÇÜLME
Krizin her ne kadar derin olsa da, çok uzun süreli olmayacağına dikkat çeken Özhabeş “Mesela Amerika’da ikinci çeyrekte ekonomide senelik bazda yüzde 40 küçülme bekliyoruz. Amerika 1950’den beri bir çeyrekte en fazla yüzde 7.4 küçüldü. Yani ciddi bir daralma olacak. Ama krizden çıkışta hızlı olacak. Daralmanın ardından bir sonraki çeyrekte yüzde 23 büyüme bekliyoruz. İşsizlik oranının ise ikinci çeyrekte yüzde 20’ye çıkmasını bekliyoruz. Hükümetin açıkladığı yardım paketleri, işsizliğin daha da artmasını engelleyecektir” dedi. Özhabeş bu analizlerin virüsün kontrol altına alınacağı ve ekonominin yavaş yavaş tekrar açılması varsayımı üzerine kurulu olduğu uyarısında bulundu.
ABD HÜKÜMETİ VE FED’TEN EKONOMİYE BÜYÜK DESTEK
ABD’de hükümetin ve Amerikan Merkez Bankası (FED)’in ekonomiye destek amaçlı önemli açıklamalarda bulunduğunu hatırlatan Ekonomist Özhabeş “Kongre’nin 2.2 trilyon dolarlık yardım paketinin yanında Fed’in de büyük bir desteği oldu. Fed faizleri çok kısa süre içinde sıfıra yakın bir seviyeye düşürdü. 2008 krizinde kullanılan birçok program tekrar açıldı. En önemlisi sınırsız parasal genişleme programı açıklandı. Bu programlar finans sektöründe tıkanıklık yaşanılan sektörlerde açılmalara sebep oldu. Mesela kredi marketlerinde borç alamayan şirketler şuan borç alabiliyor. Bunun yaninda borclanma piyasalarinda genel olarak risk primleri düştü” dedi.
KONGRE VE FED RESESYONU ENGELLEYEMEYECEK
Bu yardım paketlerinin ekonomiye yıl içinde yüzde 4 oranında destek olabileceğini Özhabeş, ABD’nin altyapı yatırımları gibi yeni yardım paketlerini açıklayabileceğini belirtti.
Kongre ve Fed’in attığı adımlarla resesyonun engellenemeceğini öngören Özhabeş, “Ama ekonomi tekrar canlanmaya başlayınca, hızlı bir büyümenin olmasını sağlayacaktır. Şu an yaşadıklarımız arasında gördüğümüz en olumlu gelişme, sosyal mesafe tedbirlerinin faydalı olduğunun görülmesi. Virüsün hızlı yayıldığı birçok ülkede, Çin, İtalya ve ABD’de, sosyal mesafeyi koruma virüsün yayılmasını engelledi. Virüslü sayısını gösteren grafikler eğilmeye başladı. Ve yeni virüslü sayılarında tepeyi gördük. Bu durum insanlar hemen işlerine geri dönecek demek değil ama, işlerin tekrar açılması kontrollü olacaktır. Mesela Çin’e baktığımızda, virüsten en çok etkilenen bölgelerde yavaşta olsa ekonomik canlanma görmekteyiz, tabi eski seviyelere daha ulaşılmış değil” şeklinde konuştu.
