15 Temmuz darbe girişimi sonrası ilan edilen Olağanüstü Hal'in (OHAL) verdiği yetkilerle Cumhurbaşkanı tarafından onlarca Kanun Hükmünde Kararname (KHK) çıkarıldı. 2 yıl süren OHAL döneminde on binlerce kişi görevinden ihraç edildi, gözaltına alındı yahut tutuklandı.
FOTOĞRAF: SELAHATTİN SEVİ
Darbe girişiminin üzerinden geçen 4 yılın sonunda ortaya çıkan tablo, medyadan orduya birçok alanda yaşananların boyutunu gözler önüne seriyor. On binlerce kişi kamu görevinden uzaklaştırılırken, onlarca medya kuruluşu bir imzayla kapatıldı. Basın özgürlüğü, ifade hürriyeti, işkence yasağı, cezaevlerinde kötü muamele gibi konularda Türkiye gözle görülür derecede geriledi. İşte verilerle, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Allah’ın lütfu’ olarak gördüğü 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yaşananlar.
-15 Temmuz darbe girişiminde 251 kişi hayatını kaybetti, 2 bin 194 kişi ise yaralandı.
-21 Temmuz 2016’da ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) 18 Temmuz 2018 itibarı ile sona erdi. OHAL toplamda 7 kez uzatılarak 2 yıl sürdü.
İKİ YILDA 37 KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME (KHK) ÇIKARILDI
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun verdiği bilgiye göre, 15 Temmuz 2016’dan bugüne kadar 99 bin 66 operasyon yapıldı, 282 bin 790 kişi gözaltına alındı ve 94 bin 975 kişi de tutuklandı. Halen ‘örgüt üyeliği’ kapsamında tutuklu olan kişi sayısı 25 bin 912, süreç içinde toplam işlem yapılan şahıs sayısı ise 597 bin 783 kişi oldu.
– OHAL kapsamında çıkarılan KHK’lar ile 131 bin 922 “tedbir” gerçekleşti. OHAL’de en az 125 bin 678 kamu görevlisi ihraç edildi, 270 kişinin öğrencilikle ilişiği kesildi.
– OHAL sürecinde toplam 204 medya kuruluşu kapatıldı. Bunlardan 25’i hakkında kapatma kararı iptal edildi. Kapatılan 179 medya kuruluşu arasında 53 gazete, 37 radyo istasyonu, 34 televizyon, 29 yayınevi, 20 dergi ve 6 haber ajansı bulunuyor.
DOĞRUDAN MAĞDUR SAYISI 250 BİNİN ÜZERİNDE
Ocak 2019’da yayımlanan “2. Yılında OHAL’in Toplumsal Maliyetleri Araştırma Raporu”na göre, KHK/OHAL “mağdurlarının” gerçek sayıları 250 binden fazla. Raporda, “Okulları kapatılan, mezuniyetleri geçersiz sayılan, askeri okullardaki öğrenciler, polis okulları öğrencileri, diğer kamu ve özel kurumlarda KHK’larla mağdur edilenlerin sayıları da yukarıdaki rakamlara ilave edildiğinde, doğrudan mağdur olanlar 250.000’i geçebilmektedir” ifadeleri yer aldı.
-Rapora göre ayrıca, OHAL/KHK mağdur yakınları olan ikincil mağdurların sayısı 1 milyon 500 bini aşmış durumda.
6 BİNİ AŞKIN AKADEMİSYEN İHRAÇ EDİLDİ
-İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya göre 234 bin 419 pasaport iptal edildi. Pasaport tahditleri aşamalı olarak kaldırıldı. Pasaportu iptal edilenlerin yakınları ve çeşitli nedenlerle yurt dışı yasağı konulanlar dikkate alındığında seyahat engeliyle karşılaşan kişi sayısının 500 binden fazla olduğu düşünülüyor.
-80’i raportör 250 personelin görevlendirildiği OHAL Komisyonu’na toplamda 126 bin 300 başvuru yapıldı. Komisyon, 108 bin 200 kişinin başvurusunu inceledi. 96 bin kişinin başvurusu reddedilirken, 18 bin 100 kişinin başvurusu ise devam ediyor.
– 6 bin 81 akademisyen ve üniversitelerin idari kadrosundan bin 427 personel ihraç edildi, bu ihraç kararlarından 185’i kaldırıldı. 5 bin 896 akademisyen ve 1427 idari kadro personeline yönelik ihraçlar geçerliliğini koruyor.
İKİ BİN 761 KURUM VE KURULUŞ KAPATILDI
OHAL sonrası 20 bin 77 asker TSK’dan ihraç edildi. 1243 emekli askerin rütbeleri geri alındı. 24 bin 60 kişi hakkında işlem yapıldı.
– 15 Temmuz 2016’dan sonraki süreçte gözaltına alınan kişi sayısı 512 binin üzerinde. Bu soruşturmalar sonucu tutuklanan kişi sayısı ise 30 binin üzerinde.
– 2 bin 761 kurum ve kuruluş kapatıldı.
EĞİTİM KURUMLARININ KAPISINA KİLİT
Türkiye genelinde faaliyet gösteren 3 bin 530 dersane kapatıldı.
15 Temmuz’un ardından ülkede binlerce okul da kapatıldı. Buna göre okul öncesinde 87, ilkokulda 274, ortaokulda 306, lisede 402 olmak üzere toplamda 1069 özel okul kapatıldı.
